Τρίτη 18 Οκτωβρίου 2011

Les yeux sans visage (a.k.a Eyes Without a Face): A medical horror masterpiece

Ηello!  Λοιπόν αυτή την εβδομάδα έχουμε να μιλήσουμε για καλές, καινούριες ταινιούλες όπως το "Contagion" του Soderbergh και το "The Skin i Live in" του Almodovar.  Για την ταινία του φίλου μου του Pedro συγκεκριμένα, θα πούμε κάποια πραγματάκια και θα ανέβει έτσι κι αλλιώς στο blog την Τετάρτη, προκειμένου να έχετε μόνο μια μικρή ιδέα για το τι θα δείτε.  Σήμερα και ορμώμενη από την νέα του ταινία, αποφάσισα να σας προτείνω ένα άλλο, γαλλικής παραγωγής φιλμ της δεκαετίας του '60 (βασικά τέλη '50-αρχές '60).  Οι σεναριακές τους ομοιότητες είναι αρκετές, οπότε είπα να τις 'ανεβάσω' και τις δυο μέσα στην ίδια εβδομάδα, προκειμένου εκτός από τις νέες παραγωγές, να έχετε στο νου και τις ταινίες οι οποίες αποτέλεσαν την έμπνευση και άσκησαν την δική τους επίδραση στους σύγχρονους δημιουργούς.  Και εκτός των άλλων, δίνουν μαθήματα κινηματογραφικού στιλ και αισθητικής.  Ξεκινάμε...


Ο λαμπρός χειρούργος dr. Genessier (Pierre Brasseur) είναι μια σπουδαία προσωπικότητα της Ιατρικής που θέτει ως υπέρτατο στόχο της ζωής του, να βοηθήσει την κόρη του Christiana (Edith Scob) να κερδίσει την χαμένη της ομορφιά.  Τα κίνητρά του όμως κάθε άλλο, παρά αγνά είναι.  Με την βοήθεια της πιστής του βοηθού Louise (Alida Valli) απαγάγουν νεαρές, όμορφες κοπέλες προκειμένου στη συνέχεια ο Generrier να αφαιρέσει τα...πρόσωπά τους, και να τα 'ταιριάξει' στο κατεστραμμένο από αυτοκινητιστικό δυστύχημα, πρόσωπο της κόρης του.  Τα θύματα ολοένα και αυξάνουν και οι αποτυχημένες επεμβάσεις διαδέχονται η μια την άλλη.  Είναι θέμα χρόνου μέχρι η αστυνομία να συνειδητοποιήσει τι συμβαίνει ή μήπως θα είναι άλλος αυτός που θα δώσει ένα τέλος σε αυτή την τρέλα;
Η παροιμία 'Αμαρτίες γονέων παιδεύουσι τέκνα' βρίσκει εξαιρετική ευστοχία σε αυτό το ταινιάκι του Γάλλου σκηνοθέτη Georges Franju, που στη ουσία πραγματεύεται μια πρώιμη ιστορία πλαστικής χειρουργικής επέμβασης, με όλα όμως τα αρνητικά που μπορεί να συνεπάγεται μια κακή διαχείριση ενός ταλέντου όπως αυτό του δόκτορα της ταινίας.  Ο σκηνοθέτης της, αν και δεν μηνομονεύεται τόσο για τα κινηματογραφικά του έργα, καθώς η ενασχόλησή του με μικρού μήκους ντοκιμαντέρ ήταν πιο διαδεδομένη, εντούτοις κατάφερε μέσα από ελάχιστες μεγάλου μήκους ταινίες (δε πρέπει να ξεπερνάνε σε αριθμό τις 10) να αποδείξει το ταλέντο του στην χρήση της κάμερας και το στήσιμο της κατάλληλης ατμόσφαιρας.  Τρανή απόδειξη όπως θα δούμε και στη συνέχεια είναι η σημερινή μας ταινία.  Ο Franju έγινε κυρίως γνωστός όταν μαζί με τον Henri Langlois δημιούργησαν το 1937 την πιο διάσημη και πληρέστερη συλλογή κινηματογραφικού υλικού που υπήρξε ποτέ στον κόσμο: την "Cinematheque Francaise" du Paris.  Πολλοί βέβαια ήταν αυτοί που πέρα από το μεγάλο αυτό επίτευγμα, αναγνώρισαν στις ταινίες του μια ποιητική διάθεση και μια σχεδόν χειροπιαστή αναφορά στα κινηματογραφικά στυλ παλαιότερων εποχών, τόσο παλιών όσο και ο ίδιος ο κινηματογράφος.  Για τον λόγο αυτό η παρουσία του παρέμεινε ανεξίτηλη μέσα από τα φιλμ του ακόμα και μετά τον θάνατό του το 1987.


Από τα πρώιμα ήδη χρόνια του κινηματογράφου, το μοτίβο του 'τρελού επιστήμονα' αποτελούσε μια από τα πιο κλασσικές και γιατί οχι κερδοφόρες ιστορίες που είχαν την δυνατότητα να απολαύσουν οι θεατές και μέσω αυτών να τρομοκρατηθούν, να ενθουσιατούν ή πολλές φορές και τα δυο ταυτόχρονα.  Στον "Frankenstein" (1931) του James Whale, ένας επιστήμονας αποφασίζει να δημιουργήσει ένα νέο πλάσμα που θα απαρτίζεται από πολλαπλά κομμάτια και ιστούς πτωμάτων.  Η ταινία μετά από 80 χρόνια αποτελεί ακόμα ένα από τα πιο κλασσικά (αν οχι το κλασσικότερο) φιλμ τέρατος, με το δημιούργημα του Frankenstein (o Boris Karloff σφράγισε με την ερμηνεία του ολόκληρη την κινηματογραφική του καριέρα) να είναι μέχρι και σήμερα ένα διαχρονικά αναγνωρισμένο pop icon και μια ακατάπαυστη μηχανή παραγωγής δολλαρίων.  Κάπω έτσι ξεκίνησε και ο μύθος των 'κλασσικών τεράτων' του Hollywood που συνεχίστηκε με τον Δράκουλα, την Μούμια (παιγμένη και αυτή από τον μέγιστο Karloff) και τον μετέπειτα Λυκάνθρωπο.
Η συγκίνηση της δημιουργίας, η απόπειρα Θέωσης και η διαρκώς προοδεύουσα τεχνολογία, αποτελούν μόνο μερικές από τις αιτίες που αναρίθμητοι τρελοί επιστήμονες έχουν περάσει από την μεγάλη οθόνη, με μεγαλύτερη ή μικρότερη επιτυχία.  To "Τhe Invisible Man" που ακολούθησε το 1933, είναι η ιστορία ενός επιστήμονα που η εκπληκτική ανακάλυψή του οτι μπορεί να γίνει αόρατος, τον οδήγησε σταδιακά στην τρέλα και τον φόνο, κάνοντας κάτι παραπάνω από ξεκάθαρο το γεγονός οτι δεν μπορούν όλοι να διαχειριστούν ορθά την όποια δύναμη ή ταλέντο (ακόμα και τυχαία ανακάλυψη) τους δίνεται.  "The Island of the Lost Souls" (1932), "The Devil Commands" (1941), "Altered States" (1980), "The Fly" (1958 και αγαπημένη επανεκτέλεση από τον Cronenberg το 1986) είναι μόνο μερικά ακόμη παραδείγματα με σαλταρισμένους επιστήμονες και πειράματα που πήγαν πολύ πολύ στραβά, και αποτελούν αναπόσπαστα κομμάτια του horror cinem.


Αν και το "Les yeux sans visage" θα μπορούσε έυκολα να χαρακτηριστεί ταινία τρόμου εξαιτίας των ιδιαίτερα 'γραφικών' σκηνών της μεταμόσχευσης του προσώπου (που σκορπούν ακόμα ρίγη...συγκίνησης), των αναπόφευκτων φόνων/αυτοκτονιών των κοριτσιών-θυμάτων, ακόμα και της απόλυτα creepy, λευκής μάσκας της νεαρής πρωταγωνίστριας, παρόλα αυτά ο Franju συνήθιζε να την χαρακτηρίζει ως μια αγωνιώδη ταινία οδύνης.  Η απελπισία της Christiane για το αποτρόπαιο πρόσωπό της που αντικατοπτρίζεται τέλεια στο βλέμμα της, και η μανία του πατέρα της να πετύχει οχι μόνο για την δική της, αλλά και για την δική του προσωπική ικανοποίηση, την καθιστούν πράγματι ως ένα ιδανικό θρίλερ, με μετρημένες σπλατερικές στιγμούλες και στο σύνολό της εξαιρετική σκηνοθεσία.
Άλλοι προτιμούν πύργους και άλλοι μικρά, σκοτεινά εργαστήρια για τα αποτρόπαια πειράματά τους.  Εδώ ο dr. Genessier προτιμάει την άνεση της μεγαλοπρεπούς έπαυλής του, σε συνδυασμό όμως με ένα αποστειρωμένο, λευκό δωμάτιο μέσα στο οποίο πασχίζει αδιάκοπα να χαρίσει και πάλι το χαμόγελο; στην κόρη του.  Η αντιθέσεις είναι εμφανείς.  Μέσα σε ένα τόσο πολυτελές και πλούσιο περιβάλλον, κανένας ήρωας δεν μοιάζει ήρεμος, χαλαρός.  Κανείς δεν μπορεί να απολαύσει την λουσάτη ζωή ανάμεσα σε τεράστιους πίνακες, καθρέφτες, αμέτρητα σκαλοπάτια και αιθέρια φορέματα για τις κυρίες.  Αντιθέτως μάλιστα.  Το σπίτι έχει μετατραπεί σε ένα χρυσό κλουβί για την νεαρή Christiane η οποία έχει μετατραπεί στο ινδικό χοιρίδιο του 'πολυαγαπημένου' της πατέρα.  Η κάμερα του Franju παγιδεύει όλη αυτή την αντιθετική εικόνα σπιτιού/ενοίκων σε μια παραμυθένια σκηνοθεσία, που έγινε εφιάλτης για τους ήρωες.  Εμπνευσμένος ως ένα βαθμό και από τον Γερμανικό Εξπρεσιονισμό, η ταινία του διαπνέεται από έναν εγκλωβισμό συναισθημάτων και παρορμήσεων.  Η διττή φυλακή της Christiane ουρλιάζει στα μάτια του θεατή: ένα καμένο πρόσωπο είναι μια φυλακή, όπως ακριβώς και ο περιορισμός της στο σπίτι που είναι μια ακόμη...


Οι ερμηνείες είναι κάτι που νομίζω οτι περνούν σε δεύτερη μοίρα, αφού η σκηνοθεσία είναι αυτή που σε κερδίζει.  Βέβαια δε μπορώ να μην αναφέρω οτι η Edith Scob είναι πραγματικός θησαυρός.  Απρόσιτη, παγωμένη και τρομακτικά αιθέρια (η μάσκα πραγματικά την κάνει να μοιάζει με διαβολικό άγγελο), δίνει μια ερμηνεία στην οποία τον κεντρικό ρόλο έχει το βλέμμα.  Ώρες ώρες νομίζεις οτι δεν είναι άνθρωπος, καθώς με της μακριές τουαλέτες που φοράει νομίζει οτι ίπταται!  Σίγουρα μια διαφορετική και καθόλα ανατριχιαστική ερμηνεία, η οποία θα κορυφωθεί με το συμβολικό της τέλος (προσέξτε το) και θα σας αφήσει με έναν ειλικρινή θαυμασμό για τα κινηματογραφικά επιτεύγματα της δεκαετίας του '60.
Το "Les yeux sans visage" είναι μια στιλιστικά άψογη ταινία με ποιητική, όσο και disturbingly graphic διάθεση, η οποία λόγω περιεχομένου (και απ'οτι έχω δει μέχρι τώρα στα διάφορα trailer) έχει κάτι παραπάνω από αρκετές ομοιότητες με την νέα ταινία του Almodovar, κάτι που δεν είναι απαραίτητα κακό, μιας που απ'οτι φαίνεται το "The Skin I Live In" έχει τις απαραίτητες...psycho πινελιές που μου αρέσουν.  Τέλος, τα σκηνικά και τα κοστούμια αποδίδουν τέλεια την ιδέα οτι το χρήμα δεν είναι το παν, και οτι όσο κι αν έχει προοδεύσει η τεχνολογία, ο άνθρωπος θα βρει τελικά τον τρόπο να την χρησιμοποιήσει με τον χειρότερο τρόπο...Εξαιρετική ταινία με εικόνες που σε στοιχειώνουν...

Τι έμαθα από την ταινία:  Οτι μια μάσκα χωρίς χαρακτηριστικά είναι οτι πιο creepy, οτι δεν πρέπει ποτέ να εκμεταλλεύεσαι τα ζώα, γιατί δεν ξεχνάνε και οτι το να βγάλεις το πρόσωπο κάποιου δεν είναι και τόσο δύσκολο (ιιιχχχ).

Δε βάζω traileraki καθώς αποκαλύπτεται σχεδόν όλη η ταινία χωρίς λόγο!

TRIVIA
  • Τα φορέματα της ηρωίδας ήταν δημιουργήματα του Hubert de Givenchy παρακαλώ.
  • Όταν η ταινία προβλήθηκε στο Film Festival του Εδιμβούργου το 1960, μαρτυρίες ήθελαν επτά άτομα να λιποθυμούν κατά την διάρκειά της.  Ο Franju είπε στην συνέχεια "Τώρα ξέρω γιατί οι Σκωτσέζοι φορούν φούστες!".
  • O John Carpenter έχει παραδεχτεί οτι επηρεάστηκε από την λευκή μάσκα της ηρωίδας, προκειμένου να φτιάξει την μάσκα του δικού του serial killer στην ταινία "Halloween", ενώ και ο σκηνοθέτης John Woo φαίνεται να έχει επηρεαστεί από το story της ταινίας, όπως φαίνεται από την δική του ταινία "Face/Off" (1997).
(Πηγή IMDB)

Τίποτα στην tv σημερα....
 
Αύριο εδώ με new arrival...."La piel que habito"

3 σχόλια:

  1. Την ψάχνω χρόνια αυτήν την ταινία και δεν μπορώ να την βρω. Στην κυριολεξία τρελαίνομαι για τέτοιου είδους ταινίες. Είμαι σίγουρος ότι η σκηνοθεσία του Franju θα κάνει θαύματα και ότι θα εκμεταλλεύεται στο έπακρο τους κλειστούς χώρους. Το εσωτερικό της βίλλας πρέπει να είναι πολύ creepy, ε; Και το ότι έχει πινελιές από γερμανικό εξπρεσιονισμό, ακόμη καλύτερα.
    Ωραία η μικρή αναδρομή που έκανες για τους τρελούς επιστήμονες. Πραγματικά αξέχαστες ταινίες.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Είναι creepy ναι :) Η ταινία του Αλμοδοβάρ εχει πολλά κοινά στοιχεία με αυτή του Franju, οπτικά κυρίως και όσον αφορά το εργαστήριο στο σπίτι, είναι σχεδόν ίδιο. Ο δε δίαδρομος που οδηγεί εκεί είναι ξεπατικοσούρα! Αύριο θα δεις τι εννοώ! ;) Δες την επειγόντως όταν την βρεις, είναι όντως αξέχαστη ταινία!

    ΑπάντησηΔιαγραφή