O Lester Burnham (Kevin Spacey) είναι ένας δυστυχισμένος μεσοαστός με κρίση ηλικίας που ζει στα προάστια με την οικογένειά του. Η γυναίκα του Carolyn (Annette Bening) αποτελεί κλασσικό δείγμα προαστιακής, εργαζόμενης συζύγου με highlight-istiki στιγμή της ημέρας την φροντίδα των τριαντάφυλλων στον κήπο. Για sex ούτε λόγος, μιας που αποτελεί 'άθλημα' παρατεταμένης χειμερίας νάρκης για το ζευγάρι. Ο Lester έχει και μια κόρη, την Jane (Thora Birch) η οποία είναι μια τυπική έφηβη με τις ανασφάλειες της, το επαναστατικό της πνεύμα και την έντονη ανάγκη της για προσθετική στήθους. Όταν πλέον τα πράγματα έχουν φτάσει στο απροχώρητο και ο Lester είναι έτοιμος να τα βροντήξει όλα και να τα στείλει στον διάολο, τότε θα γνωρίσει την όμορφη φίλη της κόρης του, Angela (Mena Suvari) η οποία θα αποτελέσει τον λόγο που ο παραιτημένος από τη ζωή Lester, θα αλλάξει κοσμοθεωρία και θα βρει το κουράγιο να διεκδικήσει από την αρχή τα χαμένα του χρόνια. Η σχέση με την οικογένειά του, αλλά και ο τρόπος που αντιμετωπίζει τον ίδιο του εαυτό, όλα θα αλλάξουν με ένα βλέμμα της ξανθιάς σειρήνας. Το γεγονός οτι θα αποτελεί και την κεντρική ηρωίδα των φαντασιώσεων και ονειρώξεων του, θα δώσει σίγουρα ένα 'up' στην καθημερινότητά του...
Σκηνοθέτης θεάτρου στο μεγαλύτερο μέρος της καριέρας του πριν το κινηματογραφικό του ντεμπούτο με το "American Beauty" (1999), ο Sam Mendes είναι ένας άνθρωπος που ξέρει πολύ καλά τι κάνει όταν χειρίζεται την κάμερα. Σε αυτή την πρώτη του ταινία, παρουσιάζει με μαεστρία το κινηματογραφικό δράμα μιας οικογένειας, εμποτισμένο με ισχυρές δόσεις σάτιρας που φαίνεται να στήνουν το 'Αμερικάνικο Όνειρο' στον τοίχο και να το εκτελούν με συνοπτικές διαδικασίες. Προστατεύοντας τους χαρακτήρες του από γελοίες αντιδράσεις και μη ρεαλιστικές καταστάσεις, τους δίνει χώρο προκειμένου να 'γεννηθούν' και να εξελιχθούν παράλληλα με την πορεία της ταινίας, κάνοντας ξεκάθαρο το γεγονός οτι πίσω από τις κλειστές πόρτες των σπιτιών καραδοκούν προβλήματα, ρουτίνα και πολλές φορές θάνατος. Ακόμα και για τους λάθος λόγους...
Το ταλέντο του Mendes στην σκηνοθεσία, τα υπέροχα πλάνα, τα ιδανικά καδραρίσματα και την σοβαρή αισθητική που βρίσκεται πολύ μακριά από τυχόν φτηνό, και υπέρμετρα σεξουαλικό περιεχόμενο, απλά επισφραγίστηκε στα Oscar οπού η ταινία απέσπασε 5 από αυτά παρακαλώ, ανάμεσα στα οποία αυτό του 'Α Ανδρικού Ρόλου' για την ερμηνεία-ταβάνι του Spacey, 'Καλύτερης Ταινίας' και Καλύτερου Σκηνοθέτη'. Αν και πολλές φορές δεν χρειάζεται το Oscar προκειμένου να συμφωνήσεις για την αξία μιας ταινίας, στην προκειμένη περίπτωση η άποψη ήταν ομόφωνη: το "American Beauty" είναι beauty(ful).
Η ταινία ξεκινάει με τον ήρωα να μας ενημερώνει με voice over oτι σε έναν χρόνο θα είναι νεκρός, ξεκινώντας στην ουσία να περιγράφει την σειρά των γεγονότων που τον οδήγησαν στον θάνατο. Αυτό αποτελεί ένα εξαιρετικό σεναριακό εύρημα, καθώς από την πρώτη στιγμή αποκαλύπτεται στους θεατές το τέλος. Στην ουσία πρόκειται για μια κυκλική αφήγηση αφού το φιλμ ανοίγει και κλείνει με την φωνή του 'φαντάσματος' Lester. Την ίδια στιγμή αυτή η τεχνική της αφήγησης, ακολουθείται κατά πόδας από την σκηνοθετική απεικόνιση της ιστορίας του αφηγητή/ήρωα, δένοντας δυο διαφορετικούς κόσμους: τον ουράνιο και τον επίγειο, μέσα από το πέρασμα της κάμερας από τον γαλάζιο ουρανό, προς τα κάτω, και πιο συγκεκριμένα προς τα προάστια στα οποία κάποτε ζούσε ο Lester. Η αλήθεια είναι πως κατά την εξέλιξη της ιστορίας, οι ερμηνείες των ηθοποιών και η δυναμική της υπόθεσης είναι τόσο έντονα, που σχεδόν ξεχνάς οτι από την αρχή γνωρίζεις πως ο πρωταγωνιστής καταλήγει νεκρός, με αποτέλεσμα όταν έρθει η στιγμή, σχεδόν να σοκάρεσαι από την βιαιότητα της θανατικής του καταδίκης.
Ακόμα και με μια πρώτη ανάγνωση της ταινίας καταλαβαίνεις οτι το story δεν έχει να κάνει τόσο με την ομορφιά αυτή καθεαυτή των ανθρώπων (της σαγηνευτικής Angela, της ιδιαίτερης Jane ή του freak τύπου με την κάμερα που ερωτεύεται η Jane και τον οποίο υποδύθηκε μοναδικά ο ηθοποιός Wes Bentley), όσο με την ομορφιά της ίδιας της ζωής. Είναι εξαιρετικός ο τρόπος με τον οποίο ο Mendes καθιστά ένα ευρύτερο κοινωνικό ζήτημα, σε θέμα που περιορίζεται σε οικογενειακές συγκρούσεις, σχεσιακά τέλματα και έλλειψη επικοινωνίας. Η τοποθέτηση εξάλλου της πρωταγωνιστικής μας οικογένειας στα προάστια δεν είναι καθόλου τυχαία. Ανέκαθεν τα "suburbs" θεωρούνταν ως το αυθεντικό αμερικάνικο όνειρο, εκεί που ο καθένας μπορεί να βρει την γαλήνη (και κατεπέκταση τον υπέρτατο σκοπό) στην ζωή του σε μια στρωμένη δουλειά, μια χαρούμενη οικογένεια και ένα τέλεια, φρεσκοκουρεμένο γκαζόν. Και όμως, η αποδόμηση αυτού ακριβώς του κοινωνικού μοντέλου δε θα μπορούσε να ήταν σκληρότερη. Μπορεί η επιφάνεια να είναι γεμάτη προσποιητά χαμόγελα και οικογενειακά δείπνα, η βάση της όμως έχει προ πολλού σαπίσει και ώρα με την ώρα απειλεί να γκρεμίσει μεμιάς, όλα τα όνειρα και τις προσδοκίες στα οποία κάποιος είχε την αφέλεια να πιστέψει. Βέβαια εκτός από αυτόν τον κοινωνικό σχολιασμό ο τίτλος της ταινίας θα μπορούσε να αναφέρεται και στην έννοια της ομορφιάς γενικότερα, το πόσο υποκειμενική είναι δηλαδή για τον καθένα από εμάς. Κάποιος γοητεύεται από μια ανήλικη πιτσιρίκα με περίσσιο sex appeal, άλλος πάλι από την προσωπικότητα ενός ατόμου που σε πολλούς μπορεί να φαντάζει περίεργος, σχεδόν επικίνδυνος. Δεν υπάρχει σίγουρη συνταγή για την ομορφιά από την στιγμή που όλοι είναι τόσο διαφορετικοί μεταξύ τους. Ένα πράγμα όμως είναι σίγουρο:..."there is so much beauty in the world".
Εκτός από την πανέμορφη σκηνοθεσία, οι ερμηνείες είναι μια και μια και νομίζω οτι αξίζει να κάνω μια mini αναφορά σε καθέναν από τους πρωταγωνιστές. Αρχικά ο Kevin Spacey δίνει πραγματικό ρεσιτάλ στον ρόλο του Lester, ενός αποτυχημένου συζύγου και εξίσου αποτυχημένου πατέρα σύμφωνα με την κόρη του, η οποία αγανακτεί από τα σαλιαρίσματά του με την κολλητή της. Κόντρα όμως στις προβλέψεις αναγεννάται από τις στάχτες του βρίσκοντας νέο νόημα στην ζωή, μόνο για να οδηγηθεί στο οριστικό τέλος λίγο αργότερα. Με την υποβλητική του φωνή, την ειρωνική διάθεση και τα βίαια ξεσπάσματά του, είναι απλά εξαιρετικός και δικαιολογεί απόλυτα το Οscaraki που έλαβε. Από την άλλη η Bening στον ρόλο της συναισθηματικά ψυχρής (και για πολύ καιρό χωρίς οργασμό) συζύγου είναι η γυναίκα που παλεύει επί ματαίω να κρατήσει ενωμένη μια οικογένεια που διαλύεται. Ίσως να αποτελεί την πιο προβληματική φυσιογνωμία της ταινίας, καθώς εθελοτυφλεί και δεν παραδέχεται μια σκληρή και διαιωνιζόμενη πραγματικότητα. Μια πολύ καλή ηθοποιός σε έναν ακόμα καλύτερο ρόλο. Η νέα γενιά της ταινίας είναι εξίσου καλή, με την Suvari στον ρόλο του προκλητικού νυμφίδιου (που τελικά μάλλον δεν είναι όπως φαίνεται, αλλά και πάλι, τι είναι σε αυτή τη ταινία;) και η Birch ως ατίθασο νιάτο, αποτελούν και οι δυο τις κύριες συνισταμένες των κεντρικών ιστοριών που τρέχουν μέσα στην ταινία. Καλός (και σε ρόλο που ταυτίστηκε μαζί του για πάντα) και ο Wes Bentley ως Ricky Fitts που καπνίζει μαριχουάνα και βρίσκει την ομορφιά σε νεκρά πτηνά, ανθρώπους, στροβιλιστές πλαστικές σακούλες και φυσικά, στην Jane. Last but not least o Chris Cooper στον ρόλο του φασιστή και-φαινομενικά-ομοφοβικού, πρώην Συνταγματάρχη Frank Fitts ο οποίος με αδαμάντινη πειθαρχία που φτάνει σε ακραίες αντιδράσεις, προσπαθεί να τιθασεύσει τον γιο του, Ricky. Εγκλωβισμένος στην δική του προσωπική πλάνη, μέσα σε έναν ανύπαρκτο γάμο και με μοναδική παρέα τα όπλα και το ναζιστικό, πορσελάνινο πιάτο του, είναι ένας άνθρωπος κρυμμένος πίσω από την αυστηρότητα και το σεβάσμιο παρουσιαστικό του βαθμού του. Αλλά και πάλι. Τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται, και η ερμηνεία του Cooper εδώ είναι μια 'tour de force'.
Πανέμορφη οπτικά ταινία, με δυνατές ερμηνείες και ένα υπέροχο σενάριο/ηθικό δίδαγμα. Με απαισιόδοξους, όσο και αισιόδοξους τόνους που ενισχύονται μουσικά από το αισθαντικό και μελωδικό OST του συνθέτη Thomas Newman, το "American Beauty" είναι ένα φιλμ που προκαλεί έντονα συναισθήματα τόσο για την υπόθεσή του, όσο και για τον τρόπο με τον οποίο την παρουσιάζει. Και μην ξεχνάτε: "there is so much beauty in the world"...
Τι έμαθα από την ταινία: Οτι πολύ θα ήθελα να είχα μια φίλη με πατέρα της τον Kevin Spacey, οτι μπορείς να έχεις ένα super hi-tech δωμάτιο το οποίο έχεις φτιάξει από τα κέρδη της πώλησης ναρκωτικών, ενώ ο πατέρας σου πιστεύει οτι οφείλεται στα χαρτζιλίκια που παίρνεις από τα γκαρσονιλίκια και οτι αν δεις κάποιος περίεργο να σε φιλμάρει διαρκώς κάνε μόνο ένα πράγμα: ερωτεύσου τον.
TRIVIA
- Ο ρόλος της Angela είχε προταθεί αρχικά στην Kirsten Dunst η οποία όμως τον απέρριψε.
- Σε μια εν μέρει αναφορά στο προφίλ μιας σύγχρονης Lolitas, το όνομα του Lester Burnham είναι αναγραμματισμός του "Humbert learns" από την ταινία του Kubrick (όπου Humbert ο άνδρας που ήταν ερωτευμένος με την Lolita).
- Ο τίτλος της ταινίας αναφέρεται σε μια ποικιλία τριαντάφυλλων (εξού και η διαρκής εμφάνισή τους, είτε ως αντικείμενο στον χώρο, είτε ως κοινό στοιχείο ανάμεσα στην γυναίκα του Lester και την φαντασίωσή του με την Angela), τα οποία αν και είναι πολύ όμορφα, είναι πολύ σύνηθες να σαπίζουν εύκολα στις ρίζες τους. Έτσι και το tagline της ταινίας "...look closer", καλεί τους θεατές να δουν καλύτερα, πέρα από την "τέλεια ζωή των προαστίων" οπού θα βρουν κάτι σάπιο και κατεστραμμένο.
- Σταδιακά ο Mendes βάζει τις δυο νεαρές πρωταγωνίστριες να αλλάζουν κατά την διάρκεια της ταινίας. Η Birch χρησιμοποιεί λιγότερο μακιγιάζ, ενώ η Suvari περισσότερο προκειμένου να τονίσει την αλλαγή που έχει επέλθει, στον πως βλέπει πλέον η καθεμιά τον εαυτό της.
(Πηγή IMDB)
Τίποτα στην tvουλα και σήμερα. Τα λέμε και πάλι αύριο!
Ταινιάρα και σίγουρα από τα καλύτερα ντεμπούτα των τελευταίων 2-3 δεκαετιών. Μια ταινία που ισοπεδώνει το περίφημο αμερικανικό όνειρο κι αυτό ήταν που μου άρεσε περισσότερο. Ο Σαμ Μέντες είναι μανούλα σε τέτοιου είδους πράγματα όπου χειρίστηκε άψογα το υλικό που είχε στα χέρια του. Φοβερές ερμηνείες. Η τελευταία του ταινία, το “Away We Go”, έτσι κι έτσι.
ΑπάντησηΔιαγραφή4,5/5: Εξαιρετική
Σπουδαία ταινία το Maerican Beauty.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ Σπέισι απογειώνει τον ρόλο του και την ταινία.
Σκοτώνει το αμερικανικο όνειρο, ναι, αλλα αυτό που μενει δεν ειναι απλως συντριμμια. Ειναι η κρυμμενη ομορφια νομιζω..