The Treasure of the Sierra Madre: ...brings out the real you

Χαιρετώ και πάλι!  Σήμερα και μετά από αρκετό καιρό, είπα να σας προτείνω μια παλιά, καλή, κλασσική ταινία την οποία κατάφερα να δω μέσα στο καλοκαίρι.  Η αλήθεια είναι πως όταν περνάς τον χρόνο σου στο χωριό παρέα με τα κοτόπουλα και τα κατσίκια, και χωρίς να είναι εκεί κανένας φίλος σου, κάπως πρέπει να περάσεις την ώρα σου-εποικοδομητικά αν γίνεται.  Ε λοιπόν γίνεται και δε θέλει πολλά: καμιά δεκαριά ταινίες, μια φορητή τηλεόραση και ένα dvd player κάνουν θαύματα.  Ένα από αυτά ήταν και η παρακολούθηση του "The Treasure of the Sierra Madre".  Miracle indeed...

Ο Frank Dobbs (Humphrey Bogart) και ο Βob Curtin (Tim Holt) είναι δυο άφραγκοι Αμερικάνοι που ψάχνουν απεγνωσμένα για δουλειά στο Μεξικό.  Είναι διατεθημένοι να εργαστούν οπουδήποτε προκειμένου να εξασφαλίσουν μερικά χρήματα στις τσέπες τους για την-απαραίτητη-αγορά καπνού και άλλων ειδών πρώτης ανάγκης.  Όταν μια μέρα γνωρίσουν τον Howard (Walter Huston), έναν ηλικιωμένο πρώην χρυσοθήρα, η τύχη τους θα φανεί να αλλάζει προς το καλύτερο.  Αποφασίζουν να εκμεταλλευτούν την πείρα του Howard και μαζί του να ξεκινήσουν ένα ταξίδι μέχρι τα βουνά της Sierra Madre για την εύρεση των πολυπόθητων κοιτασμάτων χρυσού.  Στην ερημιά σύντομα θα διαπιστώσουν οτι οι αδίστακτοι ληστές αποτελούν το μικρότερό τους πρόβλημα και οτι στην ουσία υπάρχει ένας άλλος, πολύ πιο επικίνδυνος και αδίστακτος εχθρός.  Ο ίδιος τους ο εαυτός...
Υποψήφιος για 15(!) Oscar καθ όλη την κινηματογραφική του καριέρα και κερδίζοντας τελικά τα 2 από αυτά (Best Director, Best Writing-Screenplay για το "The Treasure of the Sierra Madre") ο πολυγραφότατος, πολυτάλαντος και γενικά 'πολύ' John Huston, αποτέλεσε έναν από τους σκηνοθετικούς (και οχι μόνο) τιτάνες του Hollywood στο οποίο και μεσουράνησε για περίπου μισό αιώνα!  Από πολλούς είχε χαρακτηριστεί ως 'επαναστάτης', 'οραματιστής', 'κινηματογραφιστής που δεν φοβάται να παρουσιάσει δύσκολα θέματα' και οχι τυχαία.  Οι περισσότερες ταινίες του όντως πραγματεύονταν σκληρά θέματα, όπως τον πόλεμο, την ψυχολογία των ατόμων κάτω από διάφορες περιστάσεις, την θρησκεία και την ελευθερία.  Το περιεχόμενο των ταινιών του βασιζόταν πολλές φορές σε προϋπάρχον, γραπτό υλικό όπως η σημερινή μας ταινία (βασίστηκε στην ομώνυμη  νουβέλα του συγγραφέα Β. Traven), αλλά και άλλες εξίσου σημαντικές, όπως το αριστούργημά του "The Maltese Falcon" (1941) και το εξαιρετικό "The African Queen" (1951).  Αν και τα έργα του ως σκηνοθέτης είναι κάτι παραπάνω από γνωστά, ο Ηuston είχε συμμετάσχει σαν ηθοποιός σε περισσότερες από 50 ταινίες, ενώ παράλληλα εκτελούσε και χρέη σεναριογράφου/συγγραφέα.  Αναμφισβήτητα μια από τις σπουδαιότερες προσωπικότητες που πέρασαν ποτέ από τον χώρο του θεάματος.

Ανάμεσα σε βραχώδη όρη, στεγνό χώμα και κάτω από έναν διαρκή, πύρινο ήλιο η ταινία αποτελεί έναν ύμνο στην σταδιακή αποδόμηση του ανθρώπινου χαρακτήρα και της ανδρικής ακεραιότητας.  Το εξωτερικό περιβάλλον αντικατοπτρίζει υπέροχα τις προσωπικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο κάθε ήρωας (κυρίως ο Bogart) και φέρνει στην επιφάνεια την πιο σκοτεινή και πιο πρωτόγονη φύση του ανθρώπου.  Η καχυποψία, η ζήλια, ο ανταγωνισμός και η απομόνωση, παίρνουν την θέση της συντροφικότητας και του κοινού στόχου ('άντε να μαζέψουμε κάμποσο χρυσό και να πάρει ο καθένας τον δρόμο του') και το ευγενές ταξίδι της τριμελούς παρέας, μετατρέπεται σε έναν διαρκή αγώνα επιβίωσης από επικίνδυνους Μεξικανούς που ορέγονται-όλως περιέργως-τα όπλα των πρωταγωνιστών και οχι τα τσουβάλια με τον χρυσό, αλλά και από τον Dobbs ο οποίος έχει πλέον καταλήξει υποχείριο της ολοένα και αυξανόμενης απληστίας του που ίσως και να αποβεί μοιραία για τους άλλους δυο συντρόφους του...
Η ουσία που θολώνει το μυαλό των ανδρών σαν ναρκωτικό είναι κιτρινωπή και στραφταλίζει δαιμονισμένα.  Είναι πολύ ενδιαφέρουσα η διαφορετική προσέγγιση που έχει δώσει ο Huston σε κάθε έναν από τους τρεις ήρωές μας, σχετικά με την επίδραση που έχει πάνω του η εύρεση του χρυσού.  Ο Howard (τον οποίο υποδύεται ο ίδιος ο πατέρας του σκηνοθέτη, και ο οποίος μάλιστα κατάφερε και κέρδισε και το Oscar 'B Ανδρικού) είναι σίγουρα ο πιο ανθρώπινος από τους τρεις, κυρίως εξαιτίας των χρόνων που κουβαλάει στην πλάτη του.  Ως ο μεγαλύτερος της παρέας έχει δει πολλά, έχει περάσει ακόμα περισσότερα και οι εμπειρίες έχουν ριζώσει βαθιά μέσα στην ψυχή του.  Ρεαλιστής και αρκούμενος σε αυτά τα λίγα που του επιφυλάσσει ακόμα το μέλλον, ο Howard είναι ο συνδετικός κρίκος που προσφέρει τη γνώση στους δυο άμαθους άνδρες, ενώ παράλληλα φροντίζει να διατηρήσουν όσο το δυνατόν περισσότερο τα λογικά τους-για το καλό όλων.  Ο Curtin από την άλλη είναι ο ρομαντικός της παρέας, αυτός που θέλει απλά να κερδίσει το δικό του μερίδιο προκειμένου να αποκτήσει τους δικούς του οπωρώνες και την δική του οικογένεια.  Δε τον ενδιαφέρουν τα πολλά, πάει για τα λίγα και τα καλά.  Είναι η φωνή της λογικής που αυτοσυγκρατείται και συγκρατεί τους άλλους, ενώ διέπεται από τον δικό του άγραφο, ηθικό νόμο.  Αν και οι δυο προαναφερθέντες χαρακτήρες παρουσιάζουν κοινά στοιχεία, ο Dobbs αποτελεί κατηγορία από μόνος του.

Ξεχάστε τον ραφιναρισμένο και εκλεπτυσμένο Humphery Bogart, με το άψογο στιλ και την πρωτυπική γοητεία του αρσενικού.  Ο Bogart της Sierra Madre είναι ένας άξεστος αγροίκος εν μέρει γιατί την έχει πατήσει πολλές φορές στην ζωή του (έτσι τουλάχιστον αφήνεται να εννοηθεί στην ταινία), αλλά και γιατί στην τελική προέρχεται από την πάστα ανθρώπου που μπροστά στο άψυχο, κιτρινιάρικο μέταλλο ξεχνάει και φίλους, και συντρόφους και τα πάντα.  Για εμένα η πορεία του Dobbs από εργατικού, πλην τίμιου; τύπου, σε έναν επικίνδυνο και σαλεμένο gold-digger, είναι οτι καλύτερο έχει να σου προσφέρει αυτό το φιλμ.  Εξαιρώντας το ηθικό δίδαγμα που προκύπτει από την ταινία (σε ένα εξαιρετικό, και αναπόφευκτο από την μοίρα φινάλε), νομίζω οτι ο 'δρόμος' που διανύει ο Bogart είναι κάτι το συγκλονιστικό να το βλέπεις.  Με το παλαβωμένο του βλέμμα, ρακένδυτος και μόνος, οδηγείται στην προσωπική του καταστροφή, στον λάκκο που ο ίδιος έσκαψε.  Αν και δεν έχω παρακολουθήσει πολλές από τις ταινίες στις οποίες πρωταγωνίστησε ο μεγάλος ηθοποιός, μπορώ να πω με βεβαιότητα οτι αυτή η ερμηνεία του κερδίζει με άνεση μια θέση στους all time αγαπημένους μου ρόλους.  Υπέροχος με την καπαρντίνα και το λοξό του χαμόγελο, συγκλονιστικός με τα λιωμένα του ρούχα και την πλουτιστική του μανία σε αυτή την κλασσική ιστορία τυχοδιωκτισμού του Huston.

Ένα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του Huston σαν σκηνοθέτης ήταν οτι αναλάμβανε το editing των ταινιών του, την ίδια στιγμή που σκηνοθετούσε τα πλάνα του, εξοικονομώντας χρήμα, αλλά και περιορίζοντας την δυνατότητα των εκάστοτε χορηγών του, να παρεμβαίνουν εύκολα και να κόβουν σκηνές με τις οποίες δεν συμφωνούσαν.  Οι τεχνικές του Huston δεν περιορίζονταν μόνο στην διαδικασία επεξεργασίας της ταινίας του, αλλά και στην μεγάλη προσοχή που έδινε στην απεικόνιση των ηρώων του, καθώς και τις τοποθεσίες των γυρισμάτων του.  Στην ταινία μας σήμερα είναι εμφανέστατη η συσχέτιση που επιδιώκει (και πετυχαίνει θριαμβευτικά) ανάμεσα στην ψυχική απομόνωση των ηρώων και την περιβαλλοντική απομόνωση που έτσι κι αλλιώς τους εγκλωβίζει.  Το "The Treasure of the Sierra Madre" αποτελεί και μια από τις πρώτες ταινίες που σκηνοθετήθηκαν εξ ολοκλήρου εκτός των Ηνωμένων Πολιτειών και συγκεκριμένα στο Μεξικό (χωρίς αυτό να σημαίνει οτι δεν είχαμε και κομμάτια γυρισμένα στα studio της Warner Bros.).  Εκεί ο Huston ήταν ιδιαίτερα εμονικός με την ολοκλήρωση του κάθε γυρίσματος στην ώρα του και ακριβώς στην τοποθεσία οπού είχε αρχικά υπολογιστεί.  Χαρακτηριστικά είναι και τα στυλιζαρισμένα κοντινά πλάνα των ηρώων του, τα οποία μαρτυρούν όλα τα διφορούμενα συναισθήματα που βιώνουν, αλλά και τις διάφορες μικρο/μεγαλό-εντάσεις που γίνονται η αφορμή για την προώθηση του story.  Κατά τα άλλα μιλάμε για μια στρωτή σκηνοθεσία, χωρίς περιττά φτιασίδια, καθώς το ζητούμενο είναι οι ήρωες και μόνο οι ήρωες.  Αντικατοπτρίζοντας ιδανικά την ερημιά του τοπίου με αυτή της ψυχής του Dobbs (αποτελεί την κινητήριο δύναμη της ταινίας), ο Ηuston δημιουργεί ένα παραμύθι με καλούς, κακούς, παραβολές και ηθικά διδάγματα, που παραμένουν διαχρονικά μέσα στον χρόνο και μοναδικά σε κινηματογραφική αξία και αισθητική.
Αξεπέραστες ερμηνείες, μια ιστορία που έγραψε εποχή και μαθήματα σκηνοθεσίας από έναν αξεπέραστο δημιουργό.  Την προτείνω ανεπιφύλακτα σε όλους, καθώς είναι μια-από τις πολλές- ταινία που πρέπει να δούμε όοοολοι.  Η ταυτόσημη απεικόνιση εσωτερικού/εξωτερικού περιβάλλοντος στα καλύτερά της.

Τι έμαθα από την ταινία:   Οτι ο λίγος χρυσός διαφθείρει λίγο, ενώ ο πολύς πολύ, οτι οι Μεξικάνοι στις παλιές ταινίες έχουν όλοι την ίδια κοψιά, και οτι το πάθημα σε άλλους γίνεται μάθημα και σε άλλους...




TRIVIA

• O John Huston κάνει μια cameo εμφάνιση υποδυόμενος τον πλούσιο Αμερικάνο από τον οποίο στην αρχή της ταινίας ο Dobbs ζητάει επανειλημμένα λεφτά.
• Ένας γιατρός ήταν μαζί με το συνεργείο στο Μεξικό και χρειάστηκε να βοηθήσει το John Huston ο οποίος είχε αλλεργική αντίδραση στην...μαριχουάνα, την οποία δοκίμασε για πρώτη φορά με τον πατέρα του.  'Έκτοτε δε την άγγιξε ξανά (ναι καλά :P )
• Βλέποντας την εξαιρετική ερμηνεία του πατέρα-Huston, o Bogart είπε: "One Huston is bad enough, but two are murder!".
• Για λόγους μεγαλύτερης αυθεντικότητας του χαρακτήρα ο Walter Huston αποφάσισε να παίξει χωρίς την...μασέλα του, όπως ακριβώς τον συμβούλεψε ο γιος του.
• Κατά την διάρκεια των γυρισμάτων ο Bogart βρισκόταν σε διαρκή εκνευρισμό επειδή ήταν μακριά από τους αγώνες yacht στους οποίους συμμετείχε.  Όταν άρχισε τελικά να ρωτάει διαρκώς τον Huston σχετικά με το πότε θα ολοκληρωθούν τα γυρίσματα για να προλάβει τους αγώνες, ο Ηuston τον έπιασε από την μύτη και τον τσίμπησε δυνατά!  O Bogart δε τον ξαναενόχλησε έκτοτε : )

(Πηγή IMDB)

H TV ΣΗΜΕΡΑ....

ΕΤ1: 22:00, Εd Wood, με τους Johnny Depp, Martin Landau, Jeffrey Jones, Vincent D'Onofrio.  Μια Burtonikh ματιά στην ζωή του...χειρότερου ίσως σκηνοθέτη που πέρασε ποτέ από τον κινηματογράφο.  Ατάλαντος ή σκηνοθετική ευφυΐα;  Όπως και να'χει η ταινία εξερευνά διάφορες πτυχές της ζωής του, όπως την ιδιαιτερότητά του να φοράει γυναικεία πουλόβερ(!), την εξάρτησή του από τα ναρκωτικά και την μεγάλη του αγάπη: τον κινηματογράφο.

Αύριο εδώ πάλι, αυτή τη φορά με πολυαναμενόμενο new arrival! Stay around : )