Μια ομάδα γερασμένων έκνομων, αποφασίζουν να δοκιμάσουν την τύχη τους στο τελευταίο μεγάλο κόλπο της ζωής τους, σε μια Αμερική η οποία φαίνεται να προχωράει παραπέρα, αφήνοντας τους ανήμπορους και ανέτοιμους να αντιμετωπίσουν την προοδεύουσα Δύση και την απομάκρυνση από την 'παραδοσιακή' μητέρα πατρίδα.
Ο σκηνοθέτης Sam Peckinpah είχε αποτελέσει μια από τις πιο σπουδαίες, κινηματογραφικές προσωπικότητες, μέχρι και τον πρόωρο θάνατό του το 1984 σε ηλικία μόλις 59 ετών. Αν και η απουσία του ήταν ηχηρή και ο αμερικάνικος (και παγκόσμιος) κινηματογράφος ήταν σαφέστατα φτωχότερος, εντούτοις το έργο που άφησε πίσω του, ήταν έτσι κι αλλιώς πρώτης κλάσης και απλά αξεπέραστο από πολλούς ανερχόμενους και επερχόμενους, νέους σκηνοθέτες.
Ο Pechinpah χαρακτηριζόταν από μια μοναδική δυναμική την οποία φρόντιζε να διοχετεύει στις ταινίες του, όποιο και αν ήταν το είδος με το οποίο ασχολήθηκε. Από το γουέστερν μέχρι και το δράμα, και από το θρίλερ μέχρι τη σκληροπυρηνική περιπέτεια, ο μεγάλος σκηνοθέτης πάντα είχε κάτι να πει στις ταινίες του, και συνήθως το έλεγε εξαίρετα μέσα από την μαεστρική του σκηνοθεσία. Ταινίες όπως το "The Wild Bunch" (1969), το "Straw Dogs" (1971), το "The Getaway" (1972) και το "Cross of Iron" (1977) έρχονται μόνο να επιβεβαιώσουν την 'αμερικάνικη' ματιά του Peckinpah.
Παρόλα αυτά όσο μεγάλη κι αν ήταν η επιτυχία των ταινιών του, και όσο και αν μνημονεύονται ακόμα για τις ερμηνείες και τη σκηνοθεσία τους, το γεγονός παραμένει ένα. Ο Peckinpah κατάφερε να παρουσιάσει με μια φοβερά οξυδερκή ματιά, την επερχόμενη αλλαγή και πρόοδο της Δύσης, μέσα από το κατεξοχήν αμερικανικό, ηθολογικό, ταινιακό είδος: το western.
Οι απαρχές του western ως ταινιακό είδος (καθώς το western σαν μυθολογία υπήρχε ήδη πριν από την έλευση του ίδιους του κινηματογράφου και συγκεκριμένα το 1986) εντοπίζονται ήδη από τη δεκαετία του '30 και συγκεκριμένα το 1939 όταν ο John Ford εγκαινίασε το δυτικό πρότυπο όπως το γνωρίσαμε ακόμα καλύτερα στα επόμενα χρόνια, μέσα από την καλύτερη για πολλούς ταινία western, "Stagecoach" με πρωταγωνιστή τον πάντα cowboy, John Wayne.
Παράλληλα με την εμφάνιση του δυτικού ιδεώδους, άρχισε να τυποποιείται στη συνείδηση των θεατών και μια πρώτης τάξεως κοινωνική προπαγάνδα σχετικά με τον ρόλο των κακών, ερυθρόδερμων Ινδιάνων. Οι καλοί Αμερικάνοι καβάλα στα περήφανα, μυώδη άλογά τους, και με τη καραμπίνα ως προέκταση του χεριού τους, έχουν ως στόχο ζωής την εξολόθρευση των σατανικών Ινδιάνων που μπλέκονται στα πόδια τους και τους δημιουργούν διαρκώς πρόβλημα. Αν και η νοηματική σκηνοθεσία του Ford αποτελεί τον extra ηθοποιό στις ταινίες του (ιδιαίτερα στο "Searchers" του 1956 και το εξαιρετικό 'κλείσιμο' της ταινίας που επικεντρώνεται στη σκοτεινή φιγούρα του Wayne, ο οποίος σαν μοναχικός καβαλάρης που είναι, ποτέ δε θα μπορέσει τελικά να αποτελέσει τμήμα της παραδοσιακής, αμερικάνικης οικογένειας), εντούτοις δε γίνεται παρά να δούμε και λίγο παραπέρα από τη σκηνοθεσία, εκεί που ο κοινωνικός σχολιασμός του σκηνοθέτης βουτάει σε βουρκώδη νερά, παρουσιάζοντας τα πράγματα κατά πως τον συμφέρει.
Ο παλικαρίσιος ηρωισμός των Αμερικανών cowboys, καθώς και όλη η δυτική 'ηθική' που τους χαρακτηρίζει, έρχονται σε έντονη αντιδιαστολή με τους εγκληματίες Ινδιάνους, οι οποίοι απαγάγουν, δολοφονούν και σφετερίζονται τη γη των καλών νέων που καλπάζουν. Τη γη που πάλαι ποτέ ανήκε στους ίδιους όντας αυτόχθονες. Τη γη που στην ουσία ήταν από πάντα δική τους.
Αυτη ακριβώς η αντιθετική εικόνα που παρουσιάζει στις ταινίες του ο Ford, (αντιθετική από την άποψη της άρτιας σκηνοθεσίας, αλλά του προπαγανδιστικού story, το οποίο μόνο με αυτόν τον τρόπο ενισχύει την κάμερά του), είναι που ο Peckinpah έχει αποτινάξει από πάνω του και φυσικά από τις ταινίες του. Απέναντι στους δροσερούς, νεαρούς ήρωες του Ford, βρίσκονται οι γερασμένοι εαυτοί των ανδρών που κάποτε πολεμούσαν Ινδιάνους. Στη θέση του ερυθρόδερμου κακού, βρίσκεται η πρόοδος και η εξέλιξη. Στη θέση της νίκης και των παραδοσιακών αξιών, βρίσκεται ο ξεπεσμός και ο θάνατος.
Αν και η κορύφωση του είδους εντοπίζεται τη περίοδο του 1940-1950, εντούτοις ένα μεγάλο ενδιαφέρον κρατούν και οι ταινίες οι οποίες προσπάθησαν να επαναπροσδιορίσουν το western από το '60 και μετά, όπως ακριβώς έκανε και ο Peckinpah.
Μπορεί η προπαγανδιστική αντίληψη των αιμοβόρων Ινδιάνων και ήταν ένα πολυπαιγμένο μοτίβο κατά τις προηγούμενες δεκαετίες, παρόλα αυτά η προσωπικότητα του κεντρικού ήρωα είχε πάντα τις 'καλύτερες' προθέσεις. Ο πρωταγωνιστής πάλευε διαρκώς και αγωνιζόταν για ένα καθαρό κούτελο, εξυμνώντας την ατομικότητά του και υπερπηδώντας πλουτοκρατικά εμπόδια, στο όνομα της τιμής του. Ο Peckinpah έχει διαφορετική άποψη για τους ήρωες των ταινιών του.
Από την αρχή κιόλας του "The Wild Bunch" γίνεται μια νοηματική σύνδεση των ηλικιωμένων outlaws, με την κοινωνία μέσα στην οποία προσπαθούν να ενταχθούν, αλλά δε τα καταφέρνουν. Το πλάνο ξεκινάει με την εικόνα μερικών σκορπιών (οι πρωταγωνιστές μας) και αναρίθμητων μυρμηγκιών (η ίδια η κοινωνία), τα οποία κατασπαράζουν τους δηλητηριώδεις σκορπιούς. Όταν και οι 'δυο' ομάδες τυλιχθούν στις φλόγες, γίνεται φανερό και κάτι ακόμη: οτι οι απώλειες δεν θα είναι μονόπλευρες. Και οι δυο θα έχουν τις δικές τους απώλειες. Μια ξεκάθαρη δήλωση οτι η κόσμος προχωράει, εγκαταλείποντας τους παλιούς του ήρωες οι οποίοι αδυνατούν να εναρμονιστούν με τα νέα δεδομένα. Η κοινωνία τους καταβροχθίζει. Ο ξεπεσμός της Δύσης είναι εδώ.
Ο Peckinpah παίρνει αρκετά δάνεια από τις ταινίες του Ford, αλλά φροντίζει να τα προσαρμόσει στα δεδομένα της εποχής του. Ο αγαθός τρελός στα western του Ford, γίνεται εδώ τρελός που διψάει για αίμα, ενώ ο δικός του κοινωνικός σχολιασμός είναι μεστός και αφορά φλέγοντα ζητήματα.
Η σκηνοθεσία του Peckinpah βοηθάει τα μέγιστα στην απόδοση του μηνύματός του, και την απεικόνιση της ξεπεσμένης ομάδας των ηρώων μας. Το ετεροχρονισμένο μοντάζ (βλέπουμε τις σφαίρες να φεύγουν, αλλά καταλαβαίνουμε αργότερα ποιος χτυπήθηκε), το slow motion, ακόμα και το ενδοκινηματογραφικό άνοιγμα της ταινίας (η υπόθεση έχει ξεκινήσει, όταν η εικόνα παγώνει προκειμένου να δούμε το όνομα του ηθοποιού), όλα βοηθούν στη δημιουργία νοήματος. Σε μια μάλιστα από τις καλύτερες στιγμές της ταινίας, ο αρχηγός της συμμορίας προσπαθεί να ανέβει στο άλογό του, όταν ξαφνικά ο υποβολέας σπάει, και ο ίδιος γκρεμίζεται στο έδαφος, μπροστά στα μάτια των αγοριών του. Ο ξεπεσμός του αρχηγού, δύσκολα έχει παρουσιαστεί με καλύτερο και πιο απλό τρόπο σε άλλη ταινία. Η κάμερα τοποθετείται πίσω από τον αρχηγό, ενώ και η μελαγχολική μουσική εντείνει ακόμα περισσότερο την αγωνία και την πικρή συνειδητοποίηση της ήττας του. Μιας ήττας που δεν έχει καμία σχέση με Ινδιάνους και κακοποιά στοιχεία, παρά με τον ίδιο του τον εαυτό, και την κατανόηση οτι ο κόσμος δεν τους περιμένει. Απλώς προχωράει παραπέρα.
Το "The Wild Bunch" αποτελεί μια ελεγεία, ένα κατευόδιο προς το θάνατο, έναν θάνατο οχι πλέον επικών διαστάσεων, αλλά θάνατο ανάγκης. Ως απόκληροι αυτού του κόσμου η μόνη διέξοδός τους (όσο σκληρό κι αν ακούγεται αυτό) είναι ο θάνατος. Όταν μάλιστα αυτό γίνεται στο όνομα της σωτηρίας ενός μέλους από αυτούς και συγκεκριμένα ενός Μεξικανού (σκεφτείτε οτι ένας Μεξικανός, ένας μαύρος ή ένας Ινδιάνος στις ταινίες του Ford θα ήταν στο περιθώριο και οι ήρωες ούτε καν θα διανοούνταν να θυσιαστούν για χάρη τους). Ο απόλυτος ουμανισμός σε αυτή τη ταινία βρίσκεται στην καλύτερη και στη χειρότερή του μορφή.
Η ταινία είναι ένα μετά-western που μας παρουσιάζει ένα είδος σε κάμψη, όταν έχει φτάσει πλέον στο τέρμα του, παρασύροντας και τους ήρωές του μαζί. Με σκηνοθετική δυναμική και εξαίρετες ερμηνείες από ένα πολυβραβευμένο cast (όλοι οι ηθοποιοί έχουν κερδίσει ή έχουν προταθεί για Oscar την εποχή τους), το "The Wild Bunch" δικαιολογεί απόλυτα τον τίτλο του. Μια κλασική ταινία που όλοι πρέπει να έχουμε δει.
Τι έμαθα από τη ταινία: Βασικά ένα πράγμα. Οτι οι παλιοί σκηνοθέτες είχαν την ικανότητα να με κάνουν να αγαπήσω ακόμα και ένα είδος που γενικά δε μου αρέσει. Το "The Wild Bunch" το θαύμασα πραγματικά.
No trivia
Τα λέμε αύριο με καινούριο ταινιάκι : )
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου