Στα δικά μας τώρα, αποφάσισα σήμερα να γράψω για το "The Artist" το οποίο επιτέλους είδα (κάλλιο αργά παρά ποτέ!) και το οποίο μου άφησε μια τόσο γλυκιά γεύση με αποτέλεσμα να κερδίσει εύκολα μια θέση στο blogaki μου. Με αφορμή μάλιστα και την χθεσινή ανακοίνωση των υποψηφιοτήτων των Oscar, είναι νομίζω η καλύτερη επιλογή. Ξεκινάμε!
Βρισκόμαστε στο Hollywood του 1927. Την εποχή που ο βωβός κινηματογράφος έχει ήδη κατακτήσει το κοινό, το οποίο συρρέει στις αίθουσες προκειμένου να παρακολουθήσει από κοντά τα αγαπημένα του αστέρια και να μυηθεί στην μαγεία της έβδομης τέχνης. Ανάμεσα στα μεγάλα ονόματα της κινηματογραφικής βιομηχανίας του τότε βρίσκεται και ο George Valentin (Jean Dujardin), ένας ηθοποιός που φαίνεται πως ξέρει να χειρίζεται με την ίδια ευκολία το ερμηνευτικό, και το show-businessικό παιχνίδι.
Όταν κάποια στιγμή ο George νοιώσει ερωτικά σκιρτήματα για μια ανερχόμενη, νεαρή ηθοποιό την Peppy Miller (Berenice Bejo), και συνειδητοποιήσει μάλιστα οτι και η ίδια χαρακτηρίζεται από ένα φλέγον ενδιαφέρον για τον ίδιο, τότε θα θελήσει να παίξει αυτό το ειλικρινές, ερωτικό παιχνίδι με την όμορφη νεαρά. Και κάπου εκεί όλα θα γκρεμιστούν.
Μια μέρα ο Goerge θα δεχτεί την πρόταση του παραγωγού του Al Zimmer (John Goodman) να παρακολουθήσει κάτι καινούριο, κάτι εντυπωσιακό και πρωτόγνωρο: την πρώτη ομιλούσα ταινία. Ο Valentin θα προβάλει σθεναρά αντίσταση απέναντι στην 'εισβολή' των ομιλούντων φιλμ και σιγά σιγά θα αρχίσει να χάνεται στη λήθη του παρελθόντος, μιας που οι θεατές θα αγκαλιάσουν αυτή τη νέα ταινιακή μορφή, και φυσικά το φρέσκο αίμα που τη συνοδεύει. Όταν μάλιστα η Miller αποτελέσει το ανερχόμενο, στραφταλιζέ, κινηματογραφικό αστεράκι της εποχής, ο Valentin θα οδηγηθεί στην οριστική ρήξη με τον κόσμο γύρω του και κυρίως, με τον ίδιο του τον εαυτό...
Κανείς δε μπορεί να αμφισβητήσει το γεγονός οτι το "The Artist" αποτελεί την πιο ευχάριστη και ιδιαίτερη έκπληξη της χρονιάς, μιας που έσκασε από το πουθενά, συγκίνησε και προκάλεσε το δυνατό χειροκρότημα του κοινού όπου και αν προβλήθηκε.
Μόλις λίγους μήνες πριν είχε έρθει στις δικές μας "Νύχτες Πρεμιέρας" και όλοι μιλούσαν για αυτή την ασπρόμαυρη, βωβή ταινία που είχε την αίγλη του παλιού, καλού Hollywood. Η σκηνοθεσία, τα κοστούμια, η απουσία φυσικά των διαλόγων και η μπαμπακένια μουσική επένδυση την οποία έχουμε συνηθίσει από τις ταινίες του 1910, '20 και λίγο αργότερα, αλλά και οι ερμηνείες των πρωταγωνιστών που παρέπεμπαν με ευκολία στις σπασμωδικές κινήσεις και το γενικότερο στήσιμο των silent actors, έκαναν ξεκάθαρο από την αρχή το γεγονός οτι αυτή η ταινία δε μοιάζει με τις άλλες. Στέκεται μόνη της στο ψηλότερο σκαλί για φέτος. Ή ίσως και να της κάνει παρέα εκεί ψηλά το "Hugo" του Scoresese. Και αν τσεκάρει κανείς τον λόγο για τον οποίο συμβαίνει αυτό, μάλλον θα διαπιστώσει κάτι πολύ, πολύ ενδιαφέρον.
Και οι δυο ταινίες πραγματεύονται το παρελθόν του κινηματογράφου. Από τη μια πλευρά το "The Artist" κάνει μια μεταφορά του τότε στο σήμερα, προκειμένου να μας παρουσιάσει την παραγωγή των ταινιών την δεκαετία του '20, την ατμόσφαιρα της εποχής και την ομορφιά των απαρχών του κινηματογράφου όπως τον ξέρουμε πλέον μέσα από τις ταινίες των Charlie Chaplin, D.W Griffith, Fritz Lang, F.W Murnau, Buster Keaton και τόσον άλλων μεγάλων δημιουργών. Αυτή η επιστροφή στις ρίζες εντείνεται ακόμα περισσότερο και από τη 3D ταινία του Scorsese, "Hugo" στην οποία ο μικρός πρωταγωνιστής γίνεται μάρτυρας των παραμυθένιων αποτελεσμάτων ενός ακόμη σπουδαίου σκηνοθέτη ο οποίος αποτέλεσε τον πατέρα του φανταστικού για τη μεγάλη οθόνη: του Georges Melies.
Η ανάγκη για μια επαναφορά της τεχνικής φύσης και ομορφιάς του κινηματογράφου μοιάζει πιο επιτακτική από ποτέ. Το φιλμ (είδος υπό εξαφάνιση πλέον), η μαγεία του ασπρόμαυρου, η σκηνοθεσία μιας άλλης εποχής και ολόκληρη η αναπαράσταση ενός διαφορετικού, κινηματογραφικού κόσμου στο "The Artist" σου αφήνουν μια γλυκόπικρη αίσθηση χαμένης αθωότητας, τότε που οι γυναίκες ήταν ντελικάτες και εύθραυστες και οι άντρες ευγενείς κύριοι. Από την άλλη ο Scorsese ως γνήσιο 'παιδί' της Αμερικής επιχειρεί να συνδυάσει το μυθοπλαστικό, σεναριακό περιεχόμενό του (παλιό), με την νέα σκηνοθετική ματιά του 3D (καινούριο) που εάν κρίνουμε και από τα 11(!) Oscar για τα οποία είναι υποψήφια (ανάμεσά τους αυτά της Καλύτερης Ταινίας και Σκηνοθέτη), μάλλον μιλάμε για έναν επιτυχημένο συνδυασμό που προκάλεσε και αυτός αίσθηση.
Για μια μόλις υποψηφιότητα το "The Artist" βρίσκεται μια θέση πίσω, διεκδικώντας 10 Oscarakia και επιβεβαιώνοντας στην ουσία την ανάγκη ύπαρξης και αυτού του κινηματογράφου, μέσα σε μια περίεργη ομολογουμένως ταινιακή χρονιά.
Παρά τις λίγο χαμηλές πτήσεις όσον αφορά την απονομή βραβείων και παραβραβείων (φέτος ο ανεξάρτητος κινηματογράφος που για εμένα υπήρξε από τους καλύτερους των τελευταίων ετών, σνομπαρίστηκε αβέρτα από τις γκλαμουράτες απονομές, με αποτέλεσμα να μιλάμε για πολλές...πολλές γελοίες υποψηφιότητες στα φετινά Oscar και άλλες τόσες απαράδεκτες απουσίες) το "The Artist" φαίνεται πως έχει κάνει ξεκάθαρη αίσθηση σε κριτικούς και ακαδημίες, κερδίζοντας τη μια υποψηφιότητα μετά την άλλη. Σίγουρα ο σκηνοθέτης του, Michel Hazanavicius δε θα το είχε φανταστεί ούτε στα πιο τρελά του όνειρα.
Μετρώντας στο ενεργητικό του μερικές μάλλον αδιάφορες τηλεοπτικές ταινίες και σειρές, ο Hazanavicius δεν είναι αυτό που λέμε σκηνοθέτης με σταθερή, κινηματογραφική πορεία, καθώς οι ετερόκλητες-και οχι πολλές-δημιουργίες του σίγουρα δε προϊδέαζαν κανέναν για το ξαφνικό, σαρωτικό του μπαμ. Ίσως ούτε καν τον ίδιο.
Οι μόνες του ταινίες στις οποίες είχε συναντήσει επιτυχία (και αυτή στη Γαλλία, τη χώρα του) βασίζονταν στις νουβέλες του συγγραφέα Jean Bruce, ο οποίος είχε δημιουργήσει τον χαρακτήρα του Hubert Bonnisseur de la Bath, ενός κατασκόπου α λα James Bond στο χιουμοριστικό του. Ο Hazanavicius είχε δώσει και πάλι τον πρωταγωνιστικό ρόλο του καρδιοκατακτητή, αλλά κωμικού πράκτορα Bonisseur, στο Jean Dujardin ο οποίος μάλλον αποτελεί και επισήμως τον μούσο του σκηνοθέτη, μιας που πρωταγωνιστεί και στην επόμενή του ταινία, "The Players" (2012).
Ο Dujardin μπορεί να ήταν καλός στις ταινίες "OSS 117: Cairo, Nest of Spies" (2006) και "OSS 117: Lost in Rio" (2009) καθώς φαίνεται πως διαθέτει ένα αρκούντως γκαφατζίδικο και χιουμοριστικό προφίλ, εντούτοις η ερμηνεία του στο "The Artist" είναι χωρίς υπερβολές, μια από τις καλύτερες για τη φετινή μας χρονιά.
Κατανοώντας πλήρως το αυστηρό, ερμηνευτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο έπρεπε να κινηθεί, ο Dujardin δίνει μια πληθωρική και εξαιρετικά δυναμική ερμηνεία, που στηρίζεται ολοκληρωτικά στις εκφράσεις του προσώπου και τη γλώσσα του σώματος. Αν και οι ηθοποιοί στη ταινία έχουν μια άφωνη πρόζα (όπως ακριβώς και στις original βωβές ταινίες), εντούτοις ο θεατής κολλάει στα πρόσωπα και τις κινήσεις των ηρώων. Ο Dujardin υποδύεται τον μοναχικό καβαλάρη σε μια καινούρια εποχή οπού ο κινηματογράφος θέλει να μιλήσει, αναγκάζοντάς τον-ω τι ειρωνεία- στην (αναγκαστική) βουβαμάρα που τόσο επιθυμούσε, μακριά από τα στούντιο και τις κάμερες που κάποτε τον αγάπησαν. Το πέρασμά του από τον επιτυχημένο ηθοποιό, στον ξεπεσμένο, αλκοολικό του εαυτό γίνεται υπέροχα, και η κάμερα του Hazanavicius επιμένει πάνω του για να δώσει στον ήρωα τον απαιτούμενο χρόνο της εσωτερικής του διάλυσης. Ο Dujardin παίρνει τον χρόνο αυτόν και τον εκμεταλλεύεται στο έπακρο. Υπέροχος.
Από σκηνοθετικής πλευράς το "The Artist" αξίζει ως καλλιτεχνικό αποτέλεσμα που θυμίζει σε όλους μας την εποχή στην οποία ο κινηματογράφος απαρτιζόταν από τα υλικά με τα οποία κατασκευάζονται τα όνειρα.
Από τους τίτλους έναρξης, την εστίαση του φακού, τα καδραρίσματα, τους χαρακτηριστικούς μεσότιτλους και τη γενικότερη φόρμα, ο Αρτίστας είναι μια ταινία, μέσα σε μια ταινία. Είναι ο κινηματογράφος, για τον κινηματογράφο σε σημείο μάλιστα που αρκετές φορές η κάμερα του σκηνοθέτη στο πλαίσιο του σεναρίου της ταινίας, να ταυτίζεται με την κάμερα του Hazanavicius. Η αναπαράσταση της εποχής, τα εκπληκτικά κοστούμια και η ρομαντική διάθεση του πρωταγωνιστικού ζευγαριού, καθιστούν την ταινία μια υπέροχη ιστορία αγάπης και θύμησης των περασμένων, πραγματικών μεγαλείων.
Στο πλευρό του Dujardin η Bejo είναι η ιδανική παρτενέρ. Φρέσκια και λαμπερή, αποτελεί το τέλειο έτερον ήμισυ του πρωταγωνιστή, κερδίζοντας και αυτή μια υποψηφιότητα για Oscar 'Β Γυναικείου, μιας που και ο Dujardin είναι υποψήφιος στη κατηγορία 'Α Ανδρικού. Βεβαίως να μη ξεχάσω την υπέροχη παρουσία του...μικρού Jack Russell Terrier ο οποίος σίγουρα κέρδισε τις εντυπώσεις και τις καρδιές των θεατών, με την απόλυτα επαγγελματική του εκπαίδευση! : )
Το "The Artist" είναι στην ουσία ένα ρομάντζο από τα παλιά, μια ιστορία αγάπης με φόντο το Hollywood όταν ήταν ακόμη Hollywoodland. Με απόλυτο σεβασμό στη πιστή αναπαράσταση, υπέροχες σκηνοθετικές/σεναριακές πινελιές (η στιγμή του εφιάλτη του Valentin είναι απλή έμπνευση) και μοναδική φωτογραφία, αποτελεί μια από τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς και αδιαφιλονίκητο φαβορί για τα Oscars. Όσοι δε την έχετε δει ακόμα, τρέξτε!
Τι έμαθα από τη ταινία: Οτι η 'ελιά' κάνει τη διαφορά (κάτι ήξερε η Μαντόνα), οτι κάτι ήξερα και αγαπούσα πάντα τον σκύλου του Jim Cary στο "The Mask" και οτι η ταινία ήταν μια πραγματική ανακούφιση για τα μάτια και την καρδιά μου.
TRIVIA
- Το σπίτι της Peppy Miller στη ταινία, είναι το σπίτι της μεγάλης star του βωβού κινηματογράφου Mary Pickford, ενώ το κρεβάτι πάνω στο οποίο ξυπνάει ο Valentin είναι το κρεβάτι της.
- Σε αντίθεση με την επιτυχημένη μετάβαση της Greta Garbo από τον βουβό στον ομιλούντα κινηματογράφο, ο συμπρωταγωνιστής της John Gilbert δεν κατάφερε ποτέ να κάνει μια επιτυχημένη μετάβαση στις ομιλούσες ταινίες.
- Σε μερικές αίθουσες της Αγγλίας οι θεατές ζήτησαν τα λεφτά τους πίσω επειδή λέει είχε πρόβλημα η κόπια και δεν άκουγαν τους διαλόγους! Ευτυχώς δηλαδή που ήταν ενημερωμένοι οτι επρόκειτο για silent film...
(Πηγή IMDB)
Αύριο έχουμε new arrival με "The Descendants". Stay here!
Δεν υπήρχε περίπτωση να μην την λατρέψω καθώς είναι τεράστιος φαν του βωβού κινηματογράφου. Κι αυτή η ταινία ήταν ένας άξιος φόρος τιμής προς αυτόν. Πιστεύω ότι η μαγεία του βωβού δεν συγκρίνεται με τίποτα άλλο στον χώρο του κινηματογράφου.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ Hazanavicius μετέφερε άψογα την ατμόσφαιρα των βουβών ταινιών αν και αντιλήφθηκα στην δραματουργία της κάποια στοιχεία που συναντάμε και στις σύγχρονες ταινίες (κάτι βέβαια που ήταν αναπόφευκτο) χωρίς ωστόσο να είναι κακό αυτό. Ίσα ίσα που ενισχύει το όλο αποτέλεσμα κάνοντάς και πιο προσιτή προς το ευρύτερο κοινό.
Δεν έχω δει ακόμη την ταινία του Σκορσέζε αλλά ανυπομονώ πάρα πολύ γιατί εκτός των άλλων είμαι και μεγάλος θαυμαστής του Georges Melies.
“φέτος ο ανεξάρτητος κινηματογράφος που για εμένα υπήρξε από τους καλύτερους των τελευταίων ετών, σνομπαρίστηκε αβέρτα από τις γκλαμουράτες απονομές, με αποτέλεσμα να μιλάμε για πολλές...πολλές γελοίες υποψηφιότητες στα φετινά Oscar και άλλες τόσες απαράδεκτες απουσίες”.
Συμφωνώ απόλυτα! Τα έχω σιχαθεί πια τα όσκαρ και τον εκνευριστικό συντηρητισμό τους και σε μια χρονιά μάλιστα γεμάτη με ταινιάρες. Μόνο για το “The Artist” χαίρομαι (το “Hugo” δεν το έχω δει) κι εύχομαι να πάρει όσα περισσότερα όσκαρ μπορεί γιατί πραγματικά θα το αξίζει!
4,5/5: Εξαιρετική