Η Marion Crane (Janet Leigh) είναι μια νεαρή γυναίκα που εργάζεται σε κάποιο γραφείο στο Phoenix. Έχοντας μπουχτίσει από μια ζωή η οποία δε της φέρθηκε και τόσο δίκαια, θα αποφασίσει να κλέψει τα χρήματα ενός πελάτη του εργοδότη της, τα οποία ανέρχονται κάπου στις $40 χιλιάδες και να εξαφανιστεί. Στο δρόμο για το ταξίδι της, θα σταματήσει για βραδινό ύπνο και ανασύνταξη σε ένα μοτέλ στη μέση του πουθενά (δε τα κάνουμε αυτά, τώρα το ξέρουμε). Ο ιδιοκτήτης του μοτέλ, ένας περίεργος και μοναχικός νέος, ο Norman Bates (Antony Perkins) θα φροντίσει προκειμένου η Marion να νοιώσει σαν στο σπίτι της, παρέχοντάς της φαγητό και στέγη και προσπαθώντας να αφήσει έξω από το όποιο 'παιχνίδι' την ανακατώστρα, γηραία μητέρα του η οποία από τους τοίχους του διπλανού σπιτιού δεν ακούγεται να έχει και τόσο σώας τα φρένας. Όταν λίγες μέρες μετά η αστυνομία και η αδελφή της Marion αναζητήσουν τα ίχνη της τα οποία έχουν πλέον χαθεί, τότε όλα θα τους οδηγήσουν στο μοτέλ δίπλα στον βάλτο. Κάτι περίεργο συμβαίνει εκεί. Κάτι που ξεπερνάει και την πιο τρελή φαντασία. Κάτι που φτάνει τα όρια της ψύχωσης και που όταν αποκαλυφθεί, τίποτα πια δε θα είναι το ίδιο. Και αν η ζωή δεν είχε φερθεί δίκαια μέχρι τότε στη Marion, τώρα μπορείς να πεις οτι υπέγραψε τη θανατική της καταδίκη...
Το "Psycho" αποτελεί αναμφίβολα το κορυφαίο δημιούργημα ενός κορυφαίου έτσι κι αλλιώς σκηνοθέτη, καθώς εκτός από το οτι κατάφερε να ανανεώσει το ίδιο το θριλερικό και μυστηριακό είδος ταινιών με τις οποίες καταπιανόταν ο Hitchcock, κατόρθωσε παράλληλα να θέσει και νέα όρια μέσα στα οποία θα μπορούσαν να κινούνται από εκεί και πέρα οι ταινίες και οι κινηματογραφικές προσπάθειες πολλών ακόμα σκηνοθετών.
Για τα δεδομένα της εποχής το "Psycho" ήταν μια φοβερά τρομακτική ταινία, αφού παρά το γεγονός οτι η μοναδική υπόνοια αίματος παρουσιάζεται στη σκηνή της δολοφονίας μέσα στη ντουζιέρα, εντούτοις η γρήγορη απομάκρυνση από τα μάτια των θεατών μέσα από το λούκι, η ασπρόμαυρη εικόνα και η 'διάλυσή' του με το νερό που έτρεχε, κατάφεραν να απομακρύνουν την εστίαση του κοινού από εκεί γρήγορα, έχοντας όμως χαράξει για πάντα μια εφιαλτική, και όμως τόσο ευφυή κινηματογραφική σκηνή στο μυαλό τους.
Όπως αργότερα παραδέχθηκε και ο ίδιος ο Hitchcock, οι σκληρές σκηνές της ταινίας (η δολοφονία της Marion από τη τρελή 'μητέρα', η δολοφονία του ντετέκτιβ στις σκάλες και τα οστέινα απομεινάρια της μάνας) αποτέλεσαν από μόνα τους μπόλικο υλικό οχι μόνο για αυτή τη ταινία του, αλλά για όλα τα μέχρι τότε φιλμ του. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να μη χρησιμοποιήσει ξανά στις εναπομείναντες ταινίες του τόσο bold, βίαιες σκηνές, αφού και ο ίδιος θεώρησε πως ήταν αρκετές στο "Psycho", προφανώς θεωρώντας οτι είχε φτάσει τους θεατές στα όρια τους και ένα ακόμα σοκαριστικό πλάνο θα ισοδυναμούσε με σπρώξιμο στον γκρεμό. Βέβαια ο οριακά gore Hitchcosk έκανε τελικά την εμφάνισή του στα επακόλουθα "The Birds" (1963), με ένα χαρακτηριστικό βγάλσιμο ματιού και μπόλικα αιμάτινα ραμφίσματα από τους φτερωτούς φονιάδες.
To "Psycho" απέσπασε 4 υποψηφιότητες για Oscars, ανάμεσά τους για Καλύτερη Β΄ Γυναικεία Ερμηνεία για την Leigh και φυσικά Σκηνοθεσίας. Το γεγονός οτι ο εκπληκτικός Antony Perkins δεν ήταν υποψήφιος, προτιμώ να το αφήσω ασχολίαστο.
Όπως γίνεται και με τις υπόλοιπες ταινίες του, το στοιχείο της ψυχανάλυσης και της φροϊδικής εξήγησης των καταστάσεων, παραμένει ενεργό και ίσως μάλιστα περισσότερα από οποιαδήποτε άλλη του ταινία. Στην τελική όλη η ουσία του φιλμ θα μπορούσε να συνοψιστεί και στη φράση του Bates: "A boy's best friend is his mother". Και πράγματι, πόσες γενιές και γενιές ανδρών έχουν μεγαλώσει και έχουν γαλουχηθεί με την ιδέα οτι καμιά άλλη γυναίκα δεν θα τους αγαπήσει πότε τόσο πολύ όσο τους αγαπάει η μανούλα; Πόσοι άνδρες δεν αναζητούν υποσυνείδητα μια σύντροφο που τους θυμίζει την μητέρα, τονίζοντας ακόμη περισσότερο την επιθυμία να τους συμπεριφέρονται τόσο στοργικά και τόσο εξωφρενικά ερωτικά, όσο ακριβώς και η μητέρα; Θα μου πείτε πολλοί και προφανώς έχετε δίκαιο. Όπως θα έχετε και δίκαιο αν μου πείτε οτι το "Psycho" αποτελεί ένα από τα χαρακτηριστικότερα, κινηματογραφικά παραδείγματα του Οιδιπόδειου συμπλέγματος ιδωμένου όμως από την ανάποδη.
Στην ουσία η ταινία βασίζεται στην ομώνυμη νουβέλα του Robert Bloch, ενός Αμερικανού συγγραφέα ο οποίος αρεσκόταν να σκαλίζει και να γράφει για θέματα μυστηρίου, τρόμου και επιστημονικής φαντασίας. Αποτελούσε ένα από τα πιο γνωστά ονόματα στη κατηγορία της φανταστικής λογοτεχνίας, είχε κερδίσει πολλές διακρίσεις, ενώ το όνομά του συνδέθηκε για πάντα και με τη ταινία του Hitchcock, στην οποία είδε το βιβλίο του να παίρνει σάρκα και οστά. Κυριολεκτικά.
Το "Psycho" αποτέλεσε από πολλές πλευρές μια νέα, κινηματογραφική εμπειρία, τόσο από πλευράς περιεχομένου, όσο και από την καθαρά τεχνική της σκοπιά.
Όπως είπαμε και παραπάνω, εάν κάποιος αποφάσιζε να εξετάσει την ταινία υπό το πρίσμα της ψυχανάλυσης, θα μπορούσε εύκολα να εντοπίσει ψήγματα ενός αρρωστημένου Οιδιπόδειου με τραβεστικές και ηδονοβλεπτικές προεκτάσεις, προβληματικής σεξουαλικότητας και λανθάνουσας αντίληψης περί του σωστού και του λάθους, ιδιαίτερα σε ότι αφορά τη σχέση μητέρας-γιου.
Ο Bates είναι μια προσωπικότητα η οποία είναι καταδικασμένη από την αρχή σε μια μοναχική πορεία ζωής και αυτό γιατί (ακολουθεί μέγα SPOILER!!!) μετά από τον θάνατό της μητέρας του εδώ και δέκα χρόνια, ο ίδιος μην έχοντας καταφέρει ακόμη να αποδεχθεί τον χαμό της, αποφασίζει να την κρατήσει ζωντανή υποδυόμενος την. Μέσα από μια περούκα και ένα κουρελιασμένο φόρεμα ο 'καλός γιος' κρατάει την εικόνα της μητέρας ζωντανή και ενεργή μέσα στο συγχυσμένο του μυαλό, έχοντας χάσει στην ουσία κάθε επαφή με τη πραγματικότητα. Και όμως το ανδρικό του κομμάτι καταφέρνει να μείνει κατά έναν περίεργο τρόπο ενεργό, ακόμα και κάτω από αυτές τις συνθήκες. O Bates αρέσκεται να βλέπει την Marion να γδύνεται, μέσα από τη μικροσκοπική τρύπα του γραφείου, βυθιζόμενος σε μια ηδονοβλεπτική μανία για την οποία νοιώθει την ίδια στιγμή καλά, αλλά και ένοχος (θυμηθείτε και τον James Stewart στο "Rare Window" οπού εκδήλωνε τις ηδονοβλεπτικές του ανάγκες, με έναν πιο εμφανή και προφανή τρόπο, αντικαθιστόντας τον αυνανισμό με μια μεταφορική αυνανιστική πράξη: το μανιώδες ξύσιμο του ποδιού που βρίσκεται στον γύψο). Με τον ίδιο τρόπο ο Bates αντικαθιστά την ερωτική του διέγερση με τη δολοφονία. Για τον λόγο αυτό έρχεται αργότερα η 'μανούλα', καθαρίζει το παλιοθήλυκο που νόμιζε οτι θα μπορούσε να της κλέψει τον γιο, η ισορροπία στη σχέση Bates-μητέρα αποκαθίσταται και τα πράγματα έρχονται και πάλι σε μια ισορροπία.
Πανέξυπνη η σύλληψη και η δημιουργία ενός τόσο ιδιάζοντος ερωτικού τριγώνου, το οποίο μπορείς επίσης να μη το πεις και τρίγωνο, αλλά δίγωνο (θεός φυλάξει, που είναι ο καθηγητής της Γεωμετρίας να με αφαλοκόψει;). Και στη τελική μπορείς απλά να το πεις και φαντασιώσεις μιας αρρωστημένης μονάδας που δε κατάφερε ποτέ να ξεπεράσει τη σχέση με την αποθανούσα μητέρα του. Που και αυτή δε τη λες και την επιτομή της παραδειγματικής μητρικής φυσιογνωμίας, αν κρίνουμε από την ανεπανόρθωτη ζημιά που έχει γίνει στον γιο. Η διχασμένη προσωπικότητα του Bates αποτελεί την αφορμή για την πιο iconic δολοφονία στην ιστορία του κινηματογράφου. Και οχι μόνο...
Εκτός από τη θεματική του περιεχομένου, το "Psycho" έχει μείνει στην ιστορία για την εξαιρετική του σκηνοθεσία, καθώς και για μια πληθώρα έξυπνων στοιχείων που εισήγαγε, καθιστώντας το φιλμ ακόμα πιο σασπενδόρικο. Για παράδειγμα εκείνη την εποχή είχε προκαλέσει τεράστιο σοκ στο κοινό, το γεγονός οτι η πρωταγωνίστρια δολοφονείται στο πρώτο μισό της ταινίας, και αφού οι θεατές είχαν ήδη 'δεθεί' μαζί της. Έτσι ο Hitchcock κατάφερε να σπάσει μια μεγάλη μέχρι τότε ταινιακή σύμβαση, που ήθελε τους ήρωες ρωμαλέους και παρόντες, μέχρι το τέλος της ταινίας. Η ιδέα μάλιστα του να ξεκινάει η ταινία με την Leigh (προκειμένου να δεθούν δηλαδή οι θεατές μαζί της) και οχι με τον Bates και τη μητέρα του, ανήκε στον σεναριογράφο Joseph Stefano, ο οποίος προέβει σε αυτή τη κίνηση, ακριβώς για να δημιουργήσει ακόμα μεγαλύτερη ένταση και να αποπροσανατολίσει εντελώς το εμβρόντητο από την εξέλιξη, κοινό.
Εξίσου παραδειγματικό ήταν και το φιλμάρισμα της σκηνής της δολοφονίας, οπού συνετά ο Hitchcock απέφυγε να δείξει το μαχαίρι να βυθίζεται στη σάρκα της Marion (ενώ θα μπορούσε), και προτιμώντας να βασίσει την αγριότητα της σκηνής σε ένα αριστοτεχνικά εκτελεσμένο και δεμένο μοντάζ, το οποίο άφηνε να εννοηθεί οτι η ηρωίδα έφαγε στο κορμί της τουλάχιστον εβδομήντα μαχαιριές! Η ένταση της σκηνής η οποία φιλμαρίστηκε από κάθε πιθανή γωνία, ενισχύθηκε στον μέγιστο βαθμό χάρη στην πριονωτή θαρρείς μουσική συγχορδία του Bernard Herrmann η οποία μπορούσε να κάνει τις τρίχες στο σβέρκο σου να σηκωθούν.
Στο σύνολό της η σκηνοθεσία είναι σφιχτοδεμένη, με καλογραμμένους διαλόγους που ωθούν τη δράση, ατμοσφαιρική τοποθεσία και ένα υπέροχο twist που αποκαλύπτεται στο τέλος και αποτελεί ένα ακόμα ηχηρό χαστούκι στις αισθήσεις των θεατών.
Οι ερμηνείες είναι εξαιρετικές βεβαίως βεβαίως και ιδιαίτερα από τον χαρισματικό Antony Perkins οι ρόλοι του οποίου μέχρι τότε απείχαν έτη φωτός από τον ψυχωτικό Norman, ο οποίος άλλαξε μια για πάντα το status quo του ηθοποιού έκτοτε. Και μόνο το παρανοϊκό βλέμμα και χαμόγελο του Norman αρκεί για να κάνει το αίμα στου να παγώσει και να συμφωνήσει-δυστυχώς-πως στη περίπτωσή του ο καλύτερος φίλος ενός αγοριού, είναι η μητέρα του. Απλά μοναδικός.
Το "Psycho" είναι ένα έργο τέχνης από αυτά που δε βλέπει κανείς εύκολα πια και όσοι καταπιάνονται μαζί τους, τους τρώει η μαρμάγκα (Gus Van Sant τη ανοησία ήταν αυτή να σκηνοθετήσεις καρέ-καρέ τη ταινία, ντύνοντας τον Vince Vaughn σαν ξεμωραμένη παλιόγρια; Ντροπή!). Δε χρειάζεται νομίζω να πω κάτι άλλο για αυτή την ταινία. Ο ορισμός του θρίλερ και του τρόμου μαζί, και όλα αυτά κάτω από το πρίσμα ενός ιστορικού background που έχει πραγματικά να σου πει κάτι. Ανεπανάληπτη. Να τα λέμε αυτά.
Τι έμαθα από τη ταινία: Οτι δε σταματάς μόνη και έρμη σε ένα μοτέλ στην άκρη του πουθενά, οτι όταν δεις μάλιστα τον ιδιοκτήτη να χομπιάζεται βαλσαμώνοντας πουλιά, πρέπει να αρχίσεις να τρέχεις όσο το δυνατόν πιο γρήγορα και οτι κρίμα γαμώτο γιατί ο Norman ήταν και ωραίος. Ναι να το ξέρω οτι ήταν gay στη πραγματικότητα. God damn it!
TRIVIA
- Ένας από τους λόγους που ο Hitchcock γύρισε την ταινία ασπρόμαυρη, είναι επειδή θεωρούσε οτι έγχρωμη θα ήταν πολύ gory. Ο βασικότερος όμως ήταν οτι ήθελε να κάνει την ταινία με όσο το δυνατόν λιγότερα χρήματα.
- Η Walt Disney είχε αρνηθεί στον σκηνοθέτει να κάνει γυρίσματα στην Disneyland στις αρχές του΄60 λέγοντας οτι είχε σκηνοθετήσει "εκείνη την απαίσια ταινία, Psycho".
- Στην αρχή της ταινίας ο Hitchcock έβαλε την Leigh να εμφανίζεται με ένα λευκό σουτιέν, τονίζοντας έτσι την αγγελικότητά της. Αργότερα και αφού έχει κλέψει τα λεφτά, παρουσιάζεται με ένα μαύρο, επειδή πλέον έχει κάνει κάτι κακό. Ομοιώς και με την τσάντα της η οποία είναι στην αρχή λευκή και αργότερα μαύρη.
- Γυρίστηκε σε 30 μέρες.
- Στα γυρίσματα ο Hitchcock απευθυνόταν στον Perkins ως "Master Bates".
- Αρχική ιδέα του σκηνοθέτη ήταν η σκηνή της δολοφονίας να είναι βουβή. Όταν αργότερα άκουσε το μουσικό score του Herrmann, άλλαξε γνώμη.
(Πηγή IMDB)
Καλησπέρα..
ΑπάντησηΔιαγραφήΕ, τι να πούμε τώρα για τον μετρ Αλφρεντ :-)
Ο Περκινς ήταν ανατριχιαστικά καλός (δες και την Δικη, του Ορσον Ουέλς όπου επίσης ο ΠΕρκινς δίνει ρεσιτάλ).
Προσωπικά προτιμώ Τα Πουλιά και κυρίως το Vertigo (κατά τη γνώμη μου η καλύτερη του Χίτσκοκ).
Και κάτι που δεν μου άρεσε στο Ψυχώ: το τέλος! Γιατί όλη αυτή η ανάλυση και εξήγηση από πλευράς ψυχολογίας... Το τελευταίο πλάνο του άκακου πρωταγωνιστή που δεν μπορεί να πειράξει ουτε μύγα, το βλέμμα και το χαμόγελό του ήταν αρκετό.
Πολλά μπράβο για την ανάρτηση!!
Σε ευχαριστώ πολύ για τα λόγια σου, αλλά νομίζω οτι το χαμόγελό του στο τέλος υποδηλώνει το ακριβώς αντίθετο: οτι δηλαδή έχει πλέον επέλθει πλήρης διάσπαση της πραγματικότητάς του και αποτελεί ακόμα απειλή! Οσο για την ψυχαναλυτική πλευρά, η αλήθεια είναι οτι οι ταινίες του Χίτσκοκ είναι γνωστές γι αυτό. Οπότε απλά είπα να τονίσω τι έχω μάθει και εγω μέχρι τώρα πάνω σε αυτο :)
ΑπάντησηΔιαγραφή