Στην Αφρική των αρχών του 'Β Παγκοσμίου Πολέμου, ο Rick Blaine (Humphrey Bogart) ένας εξόριστος Αμερικανός, πρώην αγωνιστής, αποτελεί τον 'βασιλιά' της νυχτερινής ζωής της Casablanca και οχι μόνο, διαθέτοντας το "Rick's Cafe Americain", ένα cafe-bar στο οποίο μπαινοβγαίνουν εμίρηδες, πλούσιες και γοητευτικές γυναίκες, μικροαπατεώνες και κακοποιά στοιχεία της συμφοράς όλη μέρα. Σε μια πόλη που μοιάζει με ένα τεράστιο ανθρώπινο μωσαϊκό, οι περισσότεροι περιμένουν εναγωνίως μια ευκαιρία να ταξιδέψουν μέχρι τη Λισαβόνα ή την Αμερική, περνώντας σε πρώτη φάση τον σκόπελο των γραφειοκρατικών διαδικασιών και της μπόλικης χαρτούρας. Ανάμεσα σε όλους αυτούς ένα βράδυ ο Rick θα δει μετά από πολύ καιρό την γυναίκα που τον στιγμάτισε, την Ilsa Lund (Ingrid Bergman), μια γυναίκα που χάθηκε ξαφνικά και χωρίς κανέναν λόγο από τη ζωή του, όταν ακόμη και οι δυό τους έκαναν όνειρα στο Παρίσι. Συνοδευόμενη από τον διαβόητο σε πολλές χώρες αρχηγό του ελευθεριακού αγώνα Victor Lazlo (Paul Henreid), η Ilsa θα απαιτήσει να δώσει τις απαραίτητες εξηγήσεις σχετικά με την αγάπη της στον πληγωμένο Rick. Την ίδια στιγμή ο Συνταγματάρχης Heinrich Strasser (Conrad Veidt) καταφθάνει σε μια προσπάθεια να στριμώξει και να συλλάβει τελικά τον Lazlo με την βοήθεια του τοπικού αρχηγού της Αστυνομίας, Louis Renault (Claude Rains). Σχέδια, αποφάσεις και απρόσμενες αλήθειες έρχονται στην επιφάνεια και τελικά κανένας δε βγαίνει ανεπηρέαστος από αυτή την ιστορία...
Ο Ούγγρος σκηνοθέτης Michael Curtiz ήταν ένα πολυπράγμων χαρακτήρας έχοντας στο ενεργητικό του ούτε λίγο ούτε πολύ 180 ταινίες! Γυρίζοντας τες αρχικά στην γενέτηρά του και πολλές φορές παίζοντας σε αυτές, άρχισε σταδιακά να επεκτείνεται και να αναζητεί πρόσφορο έδαφος και σε άλλες χώρες όπως την Γερμανία και την Αυστρία. Γύρω στο 1926 αποφάσισε να μεταβεί στην Αμερική οπού και συνέχισε την σκηνοθετική του καριέρα δημιουργώντας μερικά από τα πιο κλασσικά films όλων των εποχών όπως το "Mildred Pierce" (1945) και φυσικά την γνωστότερη ταινία του, την σημερινή μας "Casablanca" (1942). Οι ταινίες του στην συνέχεια δεν είχαν την ίδια λάμψη με τα προηγούμενα έργα του, παρόλα αυτά ο ίδιος θεωρείται από τους κλασσικούς του κινηματογράφου και οι παραπάνω ταινίες του από τις καλύτερες όλων των εποχών.
Η "Casablanca" είναι μια πόλη γεμάτη από ανθρώπινα κατακάθια και τρωγλοδύτες, αλλά και από άσβηστους έρωτες, αισθαντική μουσική και το 'μαγικό' εισιτήριο για την πραγματική ελευθερία: την αμερικάνικη visa. Η ταινία θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μια αιώνια ερωτική φιλία, ή αν θέλετε έναν φιλικό έρωτα και νομίζω οτι εκεί ακριβώς βρίσκεται και η μεγάλη και διαχρονική της αναγνώριση. Το δίδυμο Bogart-Bergman δεν εγκλωβίζεται αποκλειστικά και μόνο στα πλαίσια ενός ερωτικού δεσμού, αλλά οι καταστάσεις τους φέρνουν έτσι αντιμέτωπους ώστε να αναγκαστούν να επαναπροσδιορίσουν την σχέση τους πάνω σε μια νέα βάση. Ακόμα και αν κάτι τέτοιο δεν αφήνεται να αποκαλυφθεί, παρά μόνο στο τέλος, φαίνεται οτι η σχέση των δυο ηρώων είναι κάτι παραπάνω από απλά αισθηματική. Ο Bogart είναι έτοιμος να θυσιαστεί ή να θυσιάσει τα πάντα για την παλιά του αγαπημένη, ταγμένος σε μια έννοια βαθύτερη από την απλή αγάπη. Από την άλλη πλευρά η Bergman είναι το αντικείμενο του πόθου, η γυναίκα που αγαπιέται βαθιά και η οποία δίνει αγάπη απλόχερα και ουσιαστικά...στον Rick. Γιατί πολύ απλά πάντα ήταν ο Rick, ακόμα και όταν ο ίδιος δεν ήταν σε θέση να το καταλάβει, τότε που εκείνη ποτέ δεν έφτασε στο ραντεβού τους στο Παρίσι για να φύγουν μαζί. Μερικοί άνθρωποι είναι γραφτό να είναι μαζί, ακόμα και αν για διάφορους λόγους δεν είναι...(κάπου εδώ να σας υπενθυμίσω οτι δεν διαβάζετε κάποιο Άρλεκιν, αλλά μια κριτική για την "Casablanca", ευχαριστώ!).
Το καλό με αυτή την ταινία είναι οτι αν και περιμένεις να δεις ένα ρομάντζο ανάμεσα στους πρωταγωνιστές, εντούτοις αυτό χτίζεται σιγά σιγά μέσα από κλεφτές ματιές, τρεμάμενες φωνές και σπόντες. Δεν είναι τυχαίο οτι η καθεαυτή ιστορία του πάλαι ποτέ ζευγαριού δεν ξετυλίγεται από την αρχή της ταινίας, αλλά η αποκάλυψη για το τι έχει συμβεί έρχεται κάπου στα μέσα αυτής και μόνο τότε δίνονται οι απαραίτητες για την συνέχεια, απαντήσεις.
Φυσικά απαραίτητη προϋπόθεση για μια επιτυχημένη ταινία του τότε είναι και η αισθητική της εποχής, η δημιουργία ατμόσφαιρας και το κατάλληλο film-noir κλίμα εντός και εκτός του cafe. Βουτηγμένο στους καπνούς από τα σιγαρέτα του αφεντικού, τις μυρωδιές από το αλκοόλ και τις 'νέγρικες' νότες από το πιάνο, το "Cafe Ameicain" αποτελεί το τέλειο σκηνικό για κάθε είδους δράση.
Η σκηνοθεσία είναι όπως αναμένεται εξαιρετική, ενώ και η φωτογραφία σε μαγνητίζει καθώς συλλαμβάνει τέλεια μέχρι και την παραμικρή λεπτομέρεια που αξίζει την προσοχή μας. Ο ετερόκλητος κόσμος, η διακόσμηση των βασικών σκηνικών (ένα μεγάλο κομμάτι της δράσης εκτυλίσσεται στο μαγαζί του Bogart), ακόμα και αυτό το κλασσικό φλουτάρισμα της κάμερας, όλα προσδίδουν σε αυτή την ταινία μια αίγλη άλλης εποχής, καθιστώντας την στην ουσία το πρώτο κλασσικό-cult film. Εξάλλου ας μην ξεχνάμε οτι ανάμεσα στα τρια Oscar τα οποία κατάφερε να κερδίσει είναι τα δυο πιο σημαντικά, αυτό της Καλύτερης Ταινίας και της Καλύτερης Σκηνοθεσίας μιας που πραγματικά εδώ ο Curtiz στήνει αριστοτεχνικά το σκηνικό του, και βάζει τους ήρωές του να υποδυθούν τους ρόλους τους ακόμα καλύτερα...
Εκτός από την σημαντικότατη παρουσία του Curtiz στην σκηνοθετική καρέκλα, μια τεράστια βοήθεια έδωσαν και οι πολύ αναγνωρίσιμοι Epstein Brothers αναλαμβάνοντας να γράψουν το σενάριο της ταινίας και κερδίζοντας έτσι το τρίτο της Oscar. Αν και σήμερα η "Casablanca" θεωρείται μια από τις αρτιότερες ταινίες που έχουν γυριστεί ποτέ, τα πράγματα δεν ήταν εύκολα εκείνη την εποχή. Πιο συγκεκριμένα στην αρχή δεν είχε θεωρηθεί ως μια από τις βασικές προτεραιότητες του studio παραγωγής (Warner Bros), και έτσι οι Epstein τοποθετήθηκαν αρμόδιοι για την προπαγανδιστική, πολεμική ταινία του Frank Kapra, "Why we Fight" (1942-45), παρά το γεγονός οτι είχαν ήδη γράψει το μεγαλύτερο μέρος από τους διαλόγους και την πλοκή της Casablanca. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα ακόμα και οι ίδιοι οι πρωταγωνιστές να μη γνωρίζουν τι θα συμβεί στην πορεία του έργου. Χαρακτηριστικό είναι οτι η Bergman δεν γνώριζε μέχρι τέλους με ποιον από τους δυο συμπρωταγωνιστές της θα κατέληγε η ηρωίδα της!
Παρά τις όποιες αντιξοότητες όλοι έβαλαν τα δυνατά τους προκειμένου το αποτέλεσμα να είναι τέλειο. Και μάλλον ήταν κάτι παραπάνω από αυτό. Το γεγονός οτι η ταινία απαρτίζεται από ένα λαμπρό cast αποτελεί σίγουρα ένα από τα δυνατά της χαρτιά και αν μάλιστα σε αυτό συνυπολογίσουμε το οτι από τα 14 ονόματα που προβάλονται στην αρχή, μόνο τα 3 είναι Αμερικανοί ηθοποιοί, τότε μιλάμε για ένα δυνατό και άξιο διεθνές cast από το οποίο ο καθένας έβαλε την προσωπική του σφραγίδα. Ο Λονδρέζος Claude Rains υποδύεται τον διεφθαρμένο, αλλά witty αρχηγό της Αστυνομίας και προκαλεί το γέλιο με τις γρήγορες ατάκες και την αυθόρμητη, χιουμοριστική του διάθεση. Από την άλλη ο Γερμανός Conrad Veidt που έγινε γνωστός μέσα από τον ρόλο του δολοφονικού υπνοβάτη Cesare στο εξπρεσιονιστικό αριστούργημα του Robert Wiene, "Das Cabinet de Dr. Caligari" (1920), ερμηνεύει τον ρόλο του ψυχρού και ατάραχου ναζιστή που επιθυμεί να βγάλει από την μέση όποιον σταθεί εμπόδιο στον δρόμο για την απόλυτη εξουσία. Βέβαια αυτός που έκλεψε την δική μου καρδιά είναι ο ουγγρικής καταγωγής Peter Lorre, ο οποίος είναι κυριολεκτικά αγνώριστος σε σχέση με τον τροφαντό εαυτό του στην ταινία του Lang, "M" (1931). Αδυνατισμένος, με καλολιγδωμένο μαλλί, extra small κοστουμάκι και τα χαρακτηριστικά γουρλωτά του μάτια, παίζει ελάχιστα στην ταινία, αλλά η παρουσία του είναι αισθητή και καίριας σημασίας για την εξέλιξη της υπόθεσης.
Για το αγαπητό μας ζευγάρι δε μπορώ να πω και πολλά, καθώς τα λένε όλα από μόνοι τους. Ο Bogart στην τρίχα όπως πάντα, με την πασίγνωστη πλέον καπαρντίνα, το καπέλο του και την βαθιά του φωνή, είναι τόσο gentleman και κύριος με Κ κεφαλαίο ρε παιδί μου. Παγιδευμένος σε μια αμαρτωλή πόλη χωρίς να μπορεί να επιστρέψει στην πατρίδα του, αναλαμβάνει τον ρόλο του 'αρχηγού' ανάμεσα στους ξένους, ξέροντας να κρύβει καλά τις αναμνήσεις που πονάνε μέσα σε αυτό το πολυπολιτισμικό συνονθύλευμα. Ξέρει να χάνει, να κερδίζει και να βάζει πάνω απ'ολα την δική του συνείδηση στην οποία υπακούει τυφλά, όποιο κι αν είναι το κόστος γι'αυτόν. Η Bergman είναι πανέμορφη, γοητευτική και σχεδόν απλησίαστη, αποτελεί το ιδανικό της γυναικείας φινέτσας και της εκλεπτυσμένης φύσης, και επιδίδεται σε έναν διαρκή διάλογο με τον Bogart σε μια προσπάθεια να ξεδιαλύνει την αλήθεια. Με το φως να την λούζει κυριολεκτικά σε όλη τη διάρκεια της ταινίας, μοιάζει σαν άγγελος και πραγματικά σε κερδίζει αμέσως με την ανεπιτήδευτη χάρη που εκπέμπει. Και οι δυο τους αποτελούν ένα από τα τελειότερα (αν οχι το τελειότερο) ζευγάρια της κινηματογραφικής ιστορίας έτσι ταγμένοι όπως είναι σε μια σχέση ζωής, αγάπης και πικρής πραγματικότητας.
Γεμάτη με αξιομνημόνευτες ατάκες, ασπρόμαυρη φωτογραφία που αρμόζει σε ένα film-noir μεγάλων απαιτήσεων, αξέχαστες ερμηνείες και ένα από τα μεγαλύτερα love story που πέρασαν ποτέ μπροστά από τα μάτια των θεατών, το "Casablanca" είναι αυτό που λέμε αυθεντικός, κλασσικός κινηματογράφος στις καλύτερες του στιγμές. Απλά απολαύστε την...
Υ.Γ: Προσέξτε ιδιαίτερα μια από τις καλύτερες σκηνές της ταινίας που εκτυλίσσεται μέσα στο bar, ανάμεσα σε εν μερει Γάλλους και Γερμανούς όταν η κάθε ομάδα απαγγέλει τον δικό της εθνικό ύμνο, προσπαθόντας να επικρατήσει έναντι των άλλων. Η ομοιότητα της σκηνής με αυτή από την ταινία του Αγγελόπουλου, "Ο Θίασος" (1975) οπού οι μεν βασιλικοί προσπαθούν να επικρατήσουν έναντι των δημοκρατικών και τούμπαλιν, είναι παραπάνω από εμφανής. Παραθέτω εδώ και τα δυο αποσπάσματα και τα συμπεράσματα δικά σας : )
http://www.youtube.com/watch?v=Yt1vQ81jNWw (Casablanca)
http://www.youtube.com/watch?v=BW9vYmtzT6w ( Ο Θίασος, από το 03:00 λεπτό και μετά)
TRIVIA
- Ο Sam (Dooley Wilson, ο πιανίστας) στην πραγματικότητα ήξερε να παίζει μόνο ντραμς και στην ουσία έκανε οτι παίζει πιάνο στα ψέμματα. Αυτό που ακουγόταν ήταν μια ηχογράφηση από τον Elliot Carpenter ο οποίος έπαιζε πίσω από μια κουρτίνα, αλλά σε μια τέτοια θέση ώστε να μπορεί ο Dooley να τον βλέπει και να κοπιάρει τις κινήσεις του.
- Πολλές από τις σκιές της ταινίας είναι ζωγραφισμένες στον τοίχο!
- Ο ηθοποιός Conrad Veidt που υποδύεται τον ναζί συνταγματάρχη, ήταν γνωστός για το μίσος που έτρεφε στην πραγματικότητα για τους ναζί και χρειάστηκε πραγματικά να φύγει από την χώρα του όταν εκδόθηκε ένταλμα...εκτέλεσής του, εξαιτίας των αντιναζιστικών του δραστηριοτήτων!
- O Bogart φορούσε ειδικά παπούτσια που του έδιναν ύψος, προκειμένου να παίξει στο πλευρό της Bergman η οποία του έριχνε και δυο πόντους παραπάνω : )
- Ο Bogart είχε ξεκινήσει μια σκακιστική παρτίδα με έναν φίλο του, κατα τη διάρκεια των γυρισμάτων, με τον οποίο την συνέχιζε μέσω γραμμάτων. Αυτό αποδεικνύεται από μια φωτογραφία του Bogart καθισμένου δίπλα στο σκάκι και ενός γράμματος που συνόδευε την φωτογραφία, με μια συγκεκριμένη κίνηση που υποδύκνυε ο ίδιος στον φίλο του.
- Κατά την διάρκεια του γαλλικού, εθνικού ύμνου πολλοί ήταν εκείνοι που εκδιωγμένοι όπως ήταν στην πραγματικότητα από τους Γερμανούς, έκλαιγαν στα αλήθεια.
(Πηγή IMDB)
Η TV ΣΗΜΕΡΑ....
STAR: 22:00, Rigteous Kill, με τους Robert de Niro, Al Pacino. Δυο φίλοι αστυνομικοί προσπαθούν να εξιχνιάσουν τα πολλαπλά εγλήματα, ενός διαβόητου κακοποιού. Σύντομα όμως τα στοιχεία θα τους οδηγήσουν μέσα στο ίδιο το Σώμα...
STAR: 02:15, The Shining, με τον Jack Nicholson. Σκηνοθετημένη από τον Kubrick και βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο του Stephen King, η ταινία αποτελεί γροθιά στο στομάχι με έναν τρελό Nicholson στον ρόλο του εμμονικού συγγραφέα Jack Torrance ο οποίος χάνει σταδιακά την επαφή με την πραγματικότητα απειλώντας την ζωή της οικογένειάς του, αλλά και του ίδιου...
Ψηφοφοριούλα αύριο Παρασκευή, μην ξεχνιέστε! Favorite movie villain παρακαλώ ; )
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου