Η Sandra (Ann Dowd), είναι υπεύθυνη σε ένα κοτοπουλάδικο-φαστφουντάδικο κάπου στην Αμερική. Από τη πρώτη σκηνή της ταινίας καταλαβαίνουμε οτι η Sandra, είναι μια γυναίκα ολίγον καταπιεσμένη, ολίγον μη-τσαμπουκαλού, και τέλος πάντων ένα άτομο που οι υπόλοιποι δε παίρνουν και πολύ στα σοβαρά. Όταν ένα πρωί, δεχθεί ένα τηλεφώνημα από τον αστυνομικό Daniels, ο οποίος την ενημερώνει οτι η Becky (Dreama Walker), η νεαρή υπάλληλος του καταστήματος, έχει κλέψει χρήματα από μια πελάτισσα, η Sandra, θα αρχίσει να εκτελεί βήμα-βήμα τις οδηγίες του αστυνόμου, προκειμένου να ελέγξει την Becky και να βρει τα χρήματα, για τα οποία έχει γίνει όλη αυτή η αναστάτωση. Το θέμα βέβαια, έγκειται σε ένα βασικό πρόβλημα: η Sandra δεν αμφισβητεί λεπτό την άγνωστη, ανδρική φωνή που έρχεται από το τηλέφωνο και αυτό είναι λάθος, μιας που ο τύπος της άλλης γραμμής, δεν είναι τίποτε άλλο πέρα από έναν σαδιστή φαρσέρ, που αρέσκεται να το παίζει εξουσία, πάνω σε ανύποπτα θύματα. Και όπως όλα δείχνουν, κανείς δεν θα βγει αλώβητος από αυτή την ιστορία...
Η ελληνική μετάφραση του τίτλου της ταινίας, είναι στην προκειμένη περίπτωση μια από τις πιο επιτυχημένες που θα δεις, τουλάχιστον για φέτος. Η "Υποταγή", όπως είναι στη γλώσσα μας, αποτελεί τον βασικό παρονομαστή μιας ταινίας, σκληρής και βάναυσης, που δείχνει την αρρώστια του ανθρώπινου μυαλού, σε νέα μεγαλεία. Αν και δεν περιλαμβάνει σκηνές γραφικές ή αντικειμενικά βίαιες, εντούτοις ο σκηνοθέτης της, Craig Zobel, παίζει ένα τόσο σατανικό, ψυχολογικό παιχνίδι μαζί σου, ώστε μετά το τέλος της νιώθεις τουλάχιστον βρώμικος και βεβηλωμένος. Ακριβώς δηλαδή όπως και η πρωταγωνίστριά του.
Ο Zobel έκανε το κινηματογραφικό του ντεμπούτο το 2007, με το άγνωστο ταινιάκι "Great World of Sound", το οποίο αν και προσωπικά δεν ήξερα, μου δίνει απευθείας το στίγμα του δημιουργού του, ως εναλλακτικό, indie film, από αυτά που αρέσκομαι να καταβροχθίζω οπτικώς. Στη συνέχεια σκηνοθέτησε ένα video documentary το, "Of Montreal: In a Fit of Hercynian Prig, Oculi", ενώ στη συνέχεια ήρθε και η σειρά του "Compliance". Στα μελλοντικά του σχέδια, έχει τη μεταφορά της post apocalyptic, sci-fi νουβέλας, "Z for Zachariah", του Robert C. O'Brian, με τον Tobey Maguire, ως μοναδικό-προς το παρόν-πρωταγωνιστή. Αν βέβαια όλα αυτά δε σας λένε και τίποτα, να είστε σίγουροι οτι το "Compliance" θα σας πει περισσότερα απ' όσα θα θέλατε να μάθετε.
Η βάση της υπόθεσης πατάει αποκλειστικά και μόνο πάνω, σε ένα βασικό ερώτημα: "γιατί;". Γιατί κανείς δεν αμφισβητεί την ταυτότητα του αγνώστου που παίρνει τηλέφωνο; Γιατί όλοι αποφασίζουν απλά να υποταγούν στις οδηγίες του και να κάνουν οτι ακριβώς τους λέει; Γιατί όλοι, λογικά όντα όπως είναι, καταφεύγουν σε καταστάσεις σαδιστικές και άρρωστες, χωρίς να φέρουν την παραμικρή αντίρρηση σε όλα αυτά που ο δήθεν, αστυνομικός Daniels, τους βάζει να κάνουν; Η απάντηση είναι μάλλον περισσότερο απλή, απ'οτι θα φανταζόμασταν: γιατί στην τελική είμαστε άνθρωποι, ακολουθούμε την ελεύθερη βούλησή μας και είμαστε σε θέση να παίρνουμε αποφάσεις καταπώς εμείς πιστεύουμε οτι αυτές είναι σωστές. Με τη διαφορά οτι κάθε απόφαση που βλέπουμε εδώ, είναι εκ των πραγμάτων λανθασμένη.
Θυμίζοντας έντονα το σκηνικό του "The Exterminating Angel", του Louis Bunuel, εκεί όπου η μπουρζουαζέ πλουτοκρατική παρέα, αδυνατεί να βγει από την έπαυλη, επειδή μια "αόρατη δύναμη" (αυτή που μεταφράζεται ως αυστηρά οριοθετημένη μεγαλοαστική συμπεριφορά, υλική δίψα και προσωπικό κοινωνικό αυτοπεριορισμό), την εμποδίζει, έτσι και εδώ, οι ήρωες του "Compliance" μοιάζουν έρμαια μιας ανώτερης δύναμης, η οποία τους εμποδίζει να δουν την αλήθεια και να απαιτήσουν την πρέπουσα δικαιοσύνη. Αδυνατούν να αντιληφθούν (ή ίσως και να αποδεχτούν), μέσα από την δικαιολογία της rush hour day του φαστφουντάδικου, οτι όλο αυτό που συμβαίνει στο πίσω αποθηκάκι του μαγαζιού, είναι ένας ξεδιάντροπος εξευτελισμός της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, από μια δύναμη τόσο ύπουλη και αβίαστα σατανική, ώστε το ενδεχόμενο μιας τιποτένιας φάρσας να μοιάζει τουλάχιστον εξωπραγματικό. Και η ψυχολογία της μάζας δίνει και παίρνει...
Μπορεί το σενάριο να σας φανεί περίεργο και τουλάχιστον υπερβολικό, το χειρότερο όμως είναι οτι η ταινία βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα, όπως αυτά συνέβαιναν επί τουλάχιστον μια δεκαετία(!), σε διάφορες μικρές πόλεις της Αμερικής.
Πιο συγκεκριμένα, ο δράστης (ο οποίος συνελήφθη τελικά το 2004), συνήθιζε να τηλεφωνεί σε αλυσίδες ταχυφαγείων(η ταινία βασίζεται στο περιστατικό που συνέβη στη πολιτεία Bullit, σε ένα κατάστημα McDonald's) και άλλα μαγαζιά, λέγοντας πως ήταν αστυνομικός και αναγκάζοντας τους ιδιοκτήτες και τους υπεύθυνους, να προχωρούν σε έρευνα των γυναικών υπαλλήλων τους (υπό τη μορφή γδυσίματος και ψαξίματος των...επίμαχων σημείων τους, και με αφορμή το κλέψιμο χρημάτων), καθώς και άλλες ανορθόδοξες τακτικές, για χάρη πάντα της αστυνομίας, μέχρι εκείνη να μεταβεί στον χώρο και να αναλάβει την υπόθεση. Τα περιστατικά που είχαν δηλωθεί, έφταναν τουλάχιστον τα 70, σε 30 διαφορετικές πολιτείες της Αμερικής, ενώ όταν τελικά ο 37χρονος David Stewart συνελήφθη ως δράστης, η τραγική ειρωνεία της υπόθεσης, ήταν ξεκάθαρη: η δουλειά του David ήταν σωφρονιστικός υπάλληλος.
Αν και η ταινία περιλαμβάνει μια συγκεκριμένη σκηνή, η οποία δε συνέβη πραγματικά, εντούτοις είναι άκρως σοκαριστικό όταν αντιλαμβάνεσαι οτι όλα τα υπόλοιπα έγιναν όντως, εις βάρος μιας ανυποψίαστης υπαλλήλου των McDonald's.
Επειδή λοιπόν δεν έχει καμία σημασία να δούμε τίποτα άλλο πέρα από τον χώρο στον οποίο εκτυλίσσεται το δράμα, καθώς και τους επιμέρους ήρωες, ο Zobel χειρίζεται με μαεστρία την κάμερά του, υπονοώντας καταστάσεις, κάνοντας διαρκώς γκρο πλάνα στους χαρακτήρες και δείχνοντας την σταδιακή αλλαγή της διάθεσής τους, μέσα από απορημένες εκφράσεις, ντροπιασμένα βλέμματα, φοβισμένη γύμνια και αποδόμηση οποιουδήποτε ζεστού, χαλαρού συναισθήματος.
Η "φορτωμένη" αποθήκη, με τις πλαστικές καρέκλες, τους νικελωμένους πάγκους και τον πίνακα-στόχων του μαγαζιού, αποτελούν το ιδανικό μέρος, προκειμένου να ξεδιπλωθεί μια τόσο τραγική ιστορία. Παράλληλα η σκηνοθεσία (η οποία μέσα από κενά, παγωμένα πλάνα στην αρχή, αλλά και στο τέλος, χτίζει όλο το οικοδόμημα της παράνοιας και του φόβου), μας μεταφέρει σε στιγμές στο σπίτι του θύτη, ο οποίος ενώ μιλάει στο τηλέφωνο, ζωγραφίζει, φτιάχνει κάτι να φάει, καπνίζει και γενικώς, αποτελεί την άλλη, την αντιθετική όψη, του ίδιου νομίσματος.
Εκτός βέβαια από τη σκηνοθεσία που σε καθηλώνει και σε εξοργίζει (χωρίς να ζητά κανένα βεβιασμένο συναίσθημα από εσένα, θυμήσου το αυτό), οι ερμηνείες των δυο πρωταγωνιστριών είναι εξαιρετικές. Η Dreama Walker είναι πολύ καλή στον ρόλο του θύματος. Ταραγμένη, ανήσυχη και καθόλα "κακοποιημένη", συνοψίζει ολόκληρο τον ρόλο της σε μόλις δυο κουβέντες: "Why did you continued?". "I don't know".
Στον αντίποδα, και η Ann Dowd δίνει μια ερμηνεία ασυνείδητα αδίστακτη, στον ρόλο της υπεύθυνης, η οποία ακολουθεί εντολές σαν άλλο στρατιωτάκι. Εν μέσω τηλεφωνημάτων, σωματικού ελέγχου της Becky και συνειδητοποίησης του τρομερού λάθος, ο κόσμος της γκρεμίζεται και οι τύψεις αναλαμβάνουν δράση. Τύψεις που θα την ακολουθούν πλέον, για μια ζωή.
Το "Compliance" είναι ένα δυνατό ταινιάκι, από αυτά που κάθε χρόνο βγαίνουν και δε τα παίρνεις χαμπάρι ποτέ. Ήρθε η ώρα αυτό να το πάρεις. Ψάξτο.
Τι έμαθα από την ταινία: Οτι η Walker μοιάζει στην McCord, οτι o γηραιότερος δίνει τη λύση και οτι ο καιρός στη Νέα Ορλεάνη έχει πολύ υγρασία.
No trivia
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου