Η ανθρωπότητα έχει φτάσει σε ένα υψηλό επίπεδο εξέλιξης το οποίο της επιτρέπει τα διαπλανητικά ταξίδια με μεγάλη ευκολία. Όταν κάποια στιγμή ένα πλήρωμα αστροναυτών ανακαλύψει στην επιφάνεια της Σελήνης ένα τεράστιο αντικείμενο που θυμίζει μαύρο μονόλιθο, τότε θα προσπαθήσει να κατανοήσει την λειτουργία του, αλλά και την προέλευσή του καθώς το γεγονός οτι πρόκειται για εξωγήινο αντικείμενο είναι κάτι παραπάνω από εμφανής. Με την βοήθεια ενός εξελιγμένου 'διανοητικά' μοντέλου υπολογιστή, του HAL 9000 θα γίνει μια απόπειρα να δοθούν απαντήσεις σχετικά με το σπάνιο αυτό εύρημα. Μπορεί όμως ο άνθρωπος να πάρει τις απαντήσεις που θέλει μέσω της τεχνολογίας ή αυτή θα αποτελέσει την σωτηρία και παράλληλα την καταστροφή του;
Την πικρή μου αλήθεια θα την πω. Κατά το παρελθόν είχα προσπαθήσει να δω την συγκεκριμένη ταινία 2 φορές. Και τις 2 φορές με πήρε ο ύπνος. Προσωπικά δε κοιμάμαι ποτέ όταν παρακολουθώ μια ταινία, καθώς θεωρώ οτι πρέπει να σεβαστώ αρχικά τον σκηνοθέτη και στην συνέχεια τον εαυτό μου που αποφάσισε να την δει. Την είδα σήμερα εντέλει και ως ένα μεγάλο βαθμό οφείλω να παραδεχτώ οτι την είχα αδικήσει. Θέλετε που προσπάθησα να την δω μόνη μου, θέλετε που ήμουν κουρασμένη εκείνες τις μέρες, δεν είχε κάτσει καλά το πράγμα. Σήμερα ήταν διαφορετικά. Από την αρχή, μέχρι και το τέλος ελάχιστες ήταν οι μαλακίες που ξεστόμισα και φυσικά παραδέχτηκα ολοκληρωτικά τον Kubrick ως σκηνοθέτη. Όπως και να το κάνουμε, αρέσει δεν αρέσει, το "Space Odyssey" αποτελεί ένα κινηματογραφικό αριστούργημα από την πρώτη στιγμή της γέννησής του. Και ένας Θεός ξέρει πόσες προσπάθειες 'κλωνοποίησης' έχει υποστεί μέχρι σήμερα από αναρίθμητα φιλμάκια, άλλοτε επιτυχημένες και άλλοτε τραγικά αποτυχημένες.
Η ταινία ξεκινάει με μια σειρά από πλάνα εποχής πρωτόγονων πιθηκοειδών που επιδίδονται σε άναρθρες κραυγές, τη στιγμή που γινόμαστε μάρτυρες ενός υπέρλαμπρου ήλιου να ξεπροβάλει πάνω/πίσω από το μυστήριο μαύρο αντικείμενο, μόνο για να περάσουμε στη συνέχεια στον άνθρωπο του μέλλοντος που ταξιδεύει ανάμεσα στους πλανήτες και τα άστρα, απολαμβάνοντας το ποτάκι του με θέα παν-διαστημική. Αμέσως σου δημιουργείται η εντύπωση οτι προφανώς ο σκηνοθέτης κάτι θέλει να πει, το οποίο δεν είναι και τόσο δύσκολο να το καταλάβει κανείς. Για τον λόγο αυτό η ταπεινή μου άποψη περιορίζεται σε αυτή τη πρόταση: οποιαδήποτε αίσθηση πλοκής, αποτελεί απλά την αφορμή για να δούμε κινηματογραφικά την σύλληψη του Kubrick, αλλά και του συγγραφέα Arthur C. Clark, της ανθρώπινης εξέλιξης μέσα στα εκατομμύρια των χρόνων. Κατά κάποιον τρόπο οι ήρωες, η αποστολή για την ανακάλυψη του κρυμμένου νοήματος του μονόλιθου και γενικά όλο το story που ξεδιπλώνει-κάποιες φορές Αγγελοπουλικά όπως θα λέγαμε σήμερα, ο Kubrick- αποτελούν δευτερεύοντα στοιχεία της ταινίας, καθώς τελικά αυτό που έχει σημασία είναι το ταξίδι. Και τι ταξίδι...
Το διαγαλαξιακό ταξίδι της ανθρωπότητας είναι αέναο και εν μέρει μεταφορικά δοσμένο. Ο άνθρωπος κατακτάει σιγά σιγά την Γη και στη συνέχεια το ίδιο αχανές διάστημα, με τρόπους που ολοένα πληθαίνουν και πρωτοπορούν. Ξεκινώντας ως τριχωτός πίθηκος που προοδευτικά κοινωνικοποιείται, χρησιμοποιεί τα κόκαλα ως όπλα για να τρέφεται, αλλά και για να επικρατεί απέναντι στους υπόλοιπους ομοίους του και φτάνοντας όλο και περισσότερο σε μια υψηλότερη διανόηση, φτάνει μετά από αιώνες αιώνων να κατασκευάζει διαστημικά λεωφορεία, να πατάει στην Σελήνη και να εξελίσσει την τεχνολογία σε επίπεδα πέρα για πέρα ονειρικά (ή εφιαλτικά;). Το "Space Odyssey" είναι ένα έπος διάρκειας 2μιση ωρών που αδιαμφισβήτητα σε μαγεύει, σε συναρπάζει, και ενώ φαντάζει σαν την ιδανική επιλογή για να απαντηθούν και μερικά από τα ερωτήματα που έχεις στο μυαλουδάκι σου, μάλλον τελικά σου γεννώνται ακόμα περισσότερα...
'60s-'70s αισθητική που αντικατοπτρίζεται στους ροζ pop-art καναπέδες, τα φλούο χρώματα των τοίχων, την ενδυμασία των γυναικών εκεί στο outer space που θυμίζουν ελληνικό κινηματογράφο εποχής Μάρθας Καραγιάννη και Ζωής Λάσκαρη (αλλά και οι φοβερά πολύχρωμες στολές των διαστημανθρώπων), κλασσική μουσική ("The Blue Danube", Johann Straus) στα 'εξωτερικά' πλάνα όπου παρακολουθούμε δορυφόρους να περιστρέφονται νωχελικά σε ένα διαρκές μηχανικό μπαλέτο, πλάνα προσεγμένα μέχρι και την παραμικρή λεπτομέρεια, ψυχεδελικές εικόνες υπαρξιακής και εσωτερικής αναζήτησης προς το τέλος, μελλοντολογική τεχνολογία βγαλμένη κατευθείαν μέσα από την pop sci-fi κουλτούρα του '60 και Ζαρατουστρικές (το soundtrack βασίζεται σε μεγάλο μέρος στο συμφωνικό ποίημα του Richard Straus 'Also sprach Zarathustra') πινελιές φιλοσοφικής διάστασης σχετικά με την ανθρώπινη ύπαρξη. Και να θέλεις δηλαδή, δε μπορείς να μείνεις αδιάφορος απέναντι σε μια ταινία που σου προσφέρει ένα τέτοιο οπτικοακουστικό θέαμα και σε βάζει για τα καλά να συνειδητοποιήσεις το μέγεθος του ανθρώπινου μυαλού, που ορισμένες φορές μπορεί να σε οδηγήσει σε πολύ σκοτεινά μονοπάτια.
Και κάπου εκεί με την υπερεκτίμηση της ευφυΐας ενός υπολογιστή μπορείς να δείς πόσο στραβά μπορεί να πάει το πράγμα. Όποιος έχει δει και το σχετικά πρόσφατο "Moon" (2009) του Dunkan Jones θα μπορέσει να καταλάβει καλύτερα για τι πράγμα μιλάω. Για παράδειγμα το "Moon" είναι μια πολύ καλή ταινία που μπορεί να έχει πάρει αρκετά δάνεια από την ταινία του Kubrick, παραμένει όμως σε ένα δικό της, ξεχωριστό επίπεδο κρατώντας μια αξιοπρεπή θέση απέναντι στην σημερινή μας ταινία, αλλά και στον εαυτό της. Το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα είναι ίσως η καταλυτικής σημασίας παρουσία ενός νοήμων υπολογιστή και στα δυο φιλμ. Στην "Οδύσσεια" έχουμε τον ΗΑL 9000, έναν υπολογιστικό εγκέφαλο που θυμίζει πολύ έντονα τα σημερινά mp4 gadjetakia και παρατηρεί το πλήρωμα με ένα 'πύρινο', ολοστρόγγυλο μάτι, ενώ στο "Moon" συναντάμε τον Gerty (με την βαθιά και υποβλητική φωνή του Kevin Space που έχει τεράστια ομοιότητα με αυτή του HAL) έναν μάλλον παλιακό υπολογιστή που δείχνει τα 'συναισθήματά' του με ένα κίτρινο smiley στην οθόνη του. Και στις δυο περιπτώσεις μας δίνεται να καταλάβουμε πόσο ανεξέλεγκτα μπορεί να γίνουν τα πράγματα όταν παραχωρείται σε μια άψυχη μηχανή η δυνατότητα να σκέφτεται και να δρα μόνη της. Η τεχνολογική πρόοδος που κάποτε έμοιαζε να ιδανική για τα μεγάλα πλάνα της ανθρωπότητας, γυρνάει εδώ boomerang απειλώντας την χωρίς έλεος, δρώντας με το ψυχρό, δολοφονικό ένστικτο. Δεν είναι δύσκολο να συμπεράνει κανείς τα πολλαπλά θεωρητικά ερωτήματα τα οποία θέτει εδώ ο σκηνοθέτης, προσπαθώντας οχι να δώσει απαντήσεις, αλλά κυρίως να παρουσιάσει την δική του θέση απέναντι σε αυτά (και για τους πιο συνωμοσιολόγους, να προβληματίσει ενδεχομένως μέσα από καθαρά ρητορίζουσες εικόνες και μηνύματα).
Ακόμα και αν δεν εντυπωσιαστείτε από τα πάμπολλα πλάνα 'αεροπερπατήματος' λόγω της έλλειψης βαρύτητας, από τα προσεγμένα διαστημικά οχήματα, τα πολύχρωμα λαμπάκια που δεν έχω ιδέα τι σκοπό επιτελούσαν, αλλά αναβόσβηναν χωρίς ιδιαίτερο πάντα λόγο, τα πραγματικά άπειρο και κατασκότεινο σύμπαν ή την προσήλωση στην στοιχειώδη πλοκή (για να καταλάβουμε κάτι και εμείς οι απλοί θνητοί), τότε σίγουρα θα σας ταρακουνήσει το τελευταίο μισαωράκι της ταινίας στο οποίο ο Kubrick δίνει σκηνοθετικά ρέστα. Τίγκα στις ψυχεδελικές σεκάνς καθώς βλέπουμε τον ήρωα να βιώνει μια μορφή πρόωρης διαφώτισης περνώντας μέσα από ένα πολύχρωμο stargate, τα τελευταία λεπτά είναι πραγματικά μιας πρώτης τάξεως καλλιτεχνικό δημιούργημα, το οποίο δύσκολα συναντάς σήμερα σε μια τόσο καθάρια και περιορισμένα εφετζίδικη διάσταση. Η πολλαπλή διάσταση του εαυτού του, η ξενάγηση στην οποία φαίνεται να υπόκειται από το τεχνητό, εξωγήινο δημιούργημα το οποίο μοιάζει να του παρουσιάζει όλα τα άχρονα μέρη στα οποία είχε κάποτε βρεθεί, η πνευματική επιστροφή στη Γη και η κατάληξη του όλου ταξιδιού, όλα αυτά σίγουρα θα σας κάνουν να βιώσετε μια μοναδική ταινιακή αίσθηση, η οποία άξιζε την μεγάλη διάρκεια της.
Σίγουρα είναι μια ταινία που πρέπει όλοι να δούμε. Δε θεωρείται καθόλου τυχαία κλασσική και είναι φυσικό επακόλουθο των όσων πραγματεύεται (και κυρίως του τρόπου με τον οποίο το κάνει) να αποτελεί και μια από τις καλύτερες ταινίες που έχουν δημιουργηθεί ποτέ. Πολύ μπροστά για την εποχή της και απόλυτα προφητική στις μέρες μας, το "2001: A Space Odyssey" είναι ένα κινηματογραφικό επίτευγμα χωρίς προηγούμενο. Και απ'οτι φαίνεται χωρίς επόμενο. Ευχαριστούμε κ. Kubrick...
http://www.youtube.com/watch?v=Ok32VyEQYYc
TRIVIA
- O Frank Miller που υποδυόταν τον "mission control voice" ήταν μέλος της Αμερικάνικης Αεροπορίας στην πραγματικότητα και επιλέχθηκε καθώς θεωρήθηκε οτι είχε την πιο ικανοποιητική και αυθεντική φωνή που μπόρεσαν να βρούν. Εξαιτίας της αμηχανίας και της απειρίας του, χτυπούσε νευρικά το πόδι του στο πάτωμα, κάτι που ακουγόταν από κατά την διάρκεια της ηχογράφησης, με αποτέλεσμα ο Kubrick να διπλώσει μια πετσέτα και να την βάλει κάτω, έτσι ώστε να μην αποτελούσε πια πρόβλημα αυτή η συνήθεια του Miller.
- O Kubrick εισήγαγε μπόλικους τόνους άμμου οι οποίοι πλύθηκαν, βάφτηκαν και στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκαν προκειμένου να αποδώσουν πιο πειστικά την επιφάνεια της Σελήνης.
- Ολόκληρο το υλικό των γυρισμάτων έφτανε αποτελούσε αρχικά 200 φορές το τελικό αποτέλεσμα της ταινίας σε διάρκεια, δηλαδή κάπου στις 400 ώρες!
- Σύμφωνα με την γυναίκα του, ο Kubrick ήταν αυτός που έκανε τον θόρυβο της ανάσας μέσα στις στολές.
- Εκτός από την μουσική που ακούγεται μέσα στα διαστημικά οχήματα ή την κλασσική, στις σκηνές του διαστήματος δεν ακουγόταν τίποτα, καθώς στην πραγματικότητα δεν υπάρχει ήχος στο διάστημα.
- Το κοριτσάκι με το οποίο μιλάει ένας από τους ηθοποιούς της ταινίας, είναι στην πραγματικότητα η κόρη του Kubrick.
(Πηγή IMDB)
Μερικά fan made posterakia που μου άρεσαν:
Κάπου εδώ θα σας ευχηθώ ένα χαρούμενο υπόλοιπο καλοκαιριού και να επιστρέψετε όλοι με φορτισμένες μπαταρίες και όμορφη διάθεση, γιατί πραγματικά από την νέα χρονιά θα χρειαστούμε και τα δυο!
ΚΑΛΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΑΚΙ ΣΕ ΟΛΟΥΣ!
έχεις διαβάσει το βιβλίο?άν όχι διαβασέ το οπωσδήποτε γιατί το 2001 δεν είναι μονο ένα σκηνοθετικό αριστούργημα αλλά και ένα λογοτεχνικό διαμάντι.
ΑπάντησηΔιαγραφή