Δευτέρα 20 Μαΐου 2013

A ma soeur! (a.k.a Fat Girl): Sexuality and adolescence

Καλημέρα και καλή εβδομάδα σε όλους!  Θα ξεκινήσουμε την εβδομαδιαία μας κριτικούλα με μια ταινία η οποία μου είχε προκαλέσει εντύπωση η αλήθεια είναι, αλλά νομίζω για όλους τους λάθος λόγος.  Σε μια από εκείνες τις καθιερωμένες λίστες με ταινίες που πρέπει να δει κανείς σίγουρα στην ζωή του, είχα βρει και το γαλλικό "A ma soeur!", πιο γραφικά αγγλιστί, "Fat Girl".  Για να πω την αλήθεια μου έκανε εντύπωση ο τίτλος, οπότε και αποφάσισα να του ρίξω μια ματιά.  Μετά το τέλος του είχα μείνει λίγο αποσβολωμένη σχετικά με το τι είδα, αλλά νομίζω πως στην τελική η συγκεκριμένη ταινία αποτελεί και μια από τις πιο "αρετουσάριστες" και γεμάτες ζωη-κά ψεγάδια, που έχω δει.


H δωδεκάχρονη Anais (Anais Reboux) είναι μια παχουλή πιτσιρίκα η οποία δεν σταματάει να τρώει σε κάθε ευκαιρία, είτε αυτή βρίσκεται στο οικογενειακό πρωινό, είτε στην βόλτα με την αδελφή της.  Πέρα από το γεγονός πως τα παιδικά της κιλά αποτελούν αναμφίβολα μεγάλο πρόβλημα στο πως την αντιμετωπίζει ο κοινωνικός περίγυρος (με το κακό να ξεκινάει μάλιστα από τους ίδιους τους γονείς), η Anais καλείται να βρεθεί και απέναντι από την δεαπεντάχρονη αδελφή της Elena (Roxane Masquida), μια εξαιρετικά όμορφη έφηβη που δεν περνάει απαρατήρητη από τα μάτια κάθε αρσενικού που τυγχάνει να συναντήσει στον δρόμο.  Παρόλα αυτά εκτός από την φρέσκια ομορφιά της, η Elena διαθέτει επίσης εγωκεντρισμό, ψυχρότηα και μαγνητίζον σεξαπίλ, γεγονός που προκαλεί διαρκώς πονοκέφαλο στην ατσούμπαλη αδελφή της, η οποία πρέπει να ακολουθεί παντού την Elena και τον Ιταλό νεο-γκόμενό της, για γονικό ξεκάρφωμα.  Όσο όμως το ειδύλλιο φουντώνει με τον πλέον σεξ-ικό τρόπο, τόσο η μικρή Anais αρχίζει να εμπλέκεται συναισθηματικά σε έναν κυκεώνα πρόωρων ορμών και αναγκών, απαιτώντας την ίδια σεξουαλική προσοχή που δέχεται και η αδελφή της...


Αν για κάτι είναι γνωστή η σκηνοθέτης Catherine Breillat, αυτό είναι σίγουρα το γεγονός πως σε μια καριέρα που εκτείνεται σε τέσσερις δεκαετίες, έμεινε πιστή σε ένα συγκεκριμένο είδος κινηματογράφου, γεμάτο από ακραιφνή σεξουαλικότητα, παιδικές και προ εφηβικές ανησυχίες και έναν αιώνιο ανταγωνισμό ανάμεσα σε αδέλφια.
Παρά το γεγονός πως η καριέρα της αγγίζει σχεδόν μισό αιώνα, εντούτοις μετράει στο ενεργητικό της μόλις δεκαεπτά σκηνοθετημένες ταινίες, και σχεδόν διπλάσια σενάρια, η πλειοψηφία των οποίων χαρακτηρίζεται από αυτή την ιδιάζουσα ματιά πάνω στην έννοια της αφελούς ερωτικής επιθυμίας μιας έφηβης ή και ενός παιδιού.  Για τον λόγο αυτόν εξάλλου η ίδια έχει κατηγορηθεί από πολλούς ως μια "porno auteriste", μια σκηνοθέτιδα δηλαδή η οποία έχει βασίσει το προσωπικό της στυλ και ματιά, πάνω σε αυτή την λεπτή γραμμή που διαχωρίζει τον κοινωνικό σχολιασμό του περιεχομένου μιας ταινίας, από την καταφανώς προκλητική και στα όρια του πορνό διάσταση του εκάστοτε story.
Ταινίες όπως οι "A Real Young Girl" (η οποία αποτέλεσε το πρώτο της φιλμ το οποίο έθεσε τις βάσεις ολόκληρης της μετέπειτα πορείας της), "Perfect Love", "Romance" και "Brief Crossing", αποτελούν χαρακτηριστικά δείγματα δουλειάς της Breillat, με το "Fat Girl" να διεκδικεί τον τίτλο του πιο disturbing αποτελέσματος που η Γαλλίδα σκηνοθέτης έχει δημιουργήσει μέχρι τώρα.


Η ιδιαιτερότητα του φιλμ έχει να κάνει κυρίως με τις ψυχολογικές μεταπτώσεις της Anais, οχι μόνο εξαιτίας της χλευαστικής συμπεριφοράς στην οποία εξαναγκάζεται από όλους σχεδόν, αλλά κυρίως με αφορμή τις γραφικές, ερωτικές περιπτύξεις της αδελφής της με τον αρκετά μεγαλύτερό της, Fernando.
H Breillat στήνει ολόκληρες σκηνές με την κάμερα να παραμένει εντελώς αποστασιοποιημένη, παρατηρώντας απλώς από την γωνιά της, τις συζητήσεις ανάμεσα στην Εlena και τον Fernando, οι οποίες βέβαια δεν είναι ακριβώς συζητήσεις, αλλά περισσότερο προσπάθειες του ξαναμμένου τύπου να πείσει την ανήλικη Elena να κάνουν σεξ.  Αν και το ταμπού της σεξουαλικής επαφής με μια ανήλικη καταρρίπτεται σχεδόν από τις πρώτες στιγμές της ταινίας με το φλερτ των δυο πρωταγωνιστών, εντούτοις ίσως και να μη μας έκανε τόση εντύπωση, αν ήταν αυστηρά περιορισμένο στην καταγραφή της μεταξύ τους πλοκής.  Παρόλα αυτά γίνεται γρήγορα αντιληπτό πως όλη η υπόθεση εκτυλίσσεται τελικά για τα μάτια της Anais, η οποία μοιραζόμενη το ίδιο δωμάτιο με την αδελφή της, γίνεται μάρτυρας τόσο των συζητήσεων, όσο και των ερωτικών περιπτύξεων.
Προσωπικά βρήκα το συγκεκριμένο σκηνοθετικό στήσιμο πολύ έξυπνο (και πολύ σκληρό βέβαια), μιας που η σκηνοθέτης φαίνεται να μπάζει στο παιχνίδι την θεωρία περί "primal scene", την οποία είχαμε δει και στην "Persona" του Bergman.  Βασισμένη στην σοκαριστική εμπειρία που αποκτά ένα μικρό παιδί, όταν βλέπει για πρώτη φορά τους γονείς του να κάνουν έρωτα, η Breillat μεταβιβάζει το βάρος και την ευθύνη των γονιών, στην Elena και τον Fernando, καθιστώντας τους υπεύθυνους για τον ψυχικό στιγματισμό της Αnais, η οποία εν μέσω δακρύων υποβάλλεται σε ένα εν δυνάμει "primal scene", συνοδευόμενο από τα αγκομαχητά των δυο εραστών και τον προσωπικό της, πνευματικό γολγοθά.


Αν και η σκηνοθέτης τοποθετεί την Anais στον ρόλο του θύματος, εντούτοις το πράγμα δεν είναι ακριβώς έτσι, μιας που τελικά η στρουμπουλή πιτσιρίκα φαίνεται πως είναι πολύ πιο "επικίνδυνη" από την αδερφή της, όσον αφορά την αντίληψη περί σεξουαλικής νομιμότητας.  Οχι δηλαδή οτι και το βάρος είναι μόνο δικό της, μιας που ο αδιάφορος πατέρας, και η μητέρα που ενδιαφέρεται μόνο να καπνίζει σαν φουγάρο (άντε και να κανακεύει την Elena), αποτελούν την κλασική αρχή για κάθε ψήγμα κακού (όπως κι αν το αντιλαμβάνεται κανείς αυτό), το οποίο προέρχεται κυρίως από εκεί που δεν το περιμένεις.
Η Anais παρουσιάζεται σκοπίμως άδολη και αθώα, μόνο για να αντιληφθούμε με το πέρασμα του χρόνου πως απλώς ξέρει να κρύβει καλά την μυστική της φύση και τα ανεπίτρεπτα για την ηλικία "θέλω" της, με την ίδια να δημιουργεί μια ιδιάζουσα προσωπικότητα η οποία έλκεται και αποθείται την ίδια στιγμή από την έννοια της σαρκικής επαφής.
Αναμφίβολα η Breillat δημιουργεί ένα καθόλα disturbing κοριτσίστικο πρότυπο, στο οποίο είτε θα είσαι μια όμορφη τσούλα, είτε μια αδιάφορη μικρή με πολλά, παραπανίσια κιλά.  Αυτό αποτελεί έτσι κι αλλιώς από μόνο του πρόκληση, διότι βρίσκεται εντελώς κόντρα απέναντι στην φεμινιστική τάση για δυναμικά θηλυκά που ξέρουν τι θέλουν και τα οποία αν μη τι άλλο γαλουχούνται από εξίσου δυναμικές, προηγούμενες γενιές.  Αντιθέτως εδώ, η μητέρα παρουσιάζεται σαν ένα νευρωτικό άτομο από το οποίο τα δυο κορίτσια δεν έχουν τίποτα να μιμηθούν, παρά να ακολουθήσει η καθεμιά την δική της, λανθασμένη πορεία.  Κι όμως, μέσα από την αντίδραση της Anais κάπου στο τέλος (ένα τέλος σοκαριστικό το οποίο δεν σας αποκαλύπτω για ευνόητους λόγους), αποδεικνύεται πως ίσως και να αποτελεί την πιο δυνατή εκ των τριών (ο ρόλος των αρσενικών περιορίζεται στα απολύτως απαραίτητα έτσι κι αλλιώς), καθώς μοιάζει να παίρνει την ζωή της στα χέρια της.  Με έναν καταστροφικό παρόλα αυτά τρόπο...


Το "A ma soeur!" είναι μια ηχηρή, δραματική ταινία με κοινωνικές προεκτάσεις και εκτροχιασμούς φύλλων, η οποία σκιαγραφεί με τα πιο σύγχρονα χρώματα, θέματα όμως η εφηβεία, η απότομη ενηλικίωση, το σεξ, η κακοποίηση (είτε σωματική, είτε λεκτική, είτε ψυχική) και το τέλος της αθωότητας.  Σίγουρα δεν είναι μια ταινία για όλους, καθώς εκτός από το ιδιαίτερο περιεχόμενό της, ενδέχεται να κουράσει κάποιους και εξαιτίας της σκηνοθεσίας της, με τα μεγάλης διάρκειας πλάνα και της περιττής πρόζας, που εδώ όμως έχει την κυρίαρχη σημασία.  Αν θέλετε κάτι διαφορετικό, προτιμήστε την.

Τι έμαθα από την ταινία: Οτι το μπανάνα-σπλιτ είναι κλασική αξία, οτι αυτός ο Fernando είναι αίσχος και οτι το τέλος είναι από τα πιο κουφά πράγματα που έχω δει...


No trivia

2 σχόλια:

  1. Η λίστα που λες είναι η περίφημη "1001 movies you must see before you die" έτσι δεν είναι; Στην τελευταία έκδοσής της η ταινία δεν υπάρχει. Έχω μανία με τις λίστες!

    Μου κίνησες το ενδιαφέρον και την κατεβάζω.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ναι αυτή είναι! Έχω και εγώ τα κολλήματά μου. Τσέκαρέ την ναι, έχει το δικό της ενδιαφέρον...

    ΑπάντησηΔιαγραφή