Δευτέρα 4 Φεβρουαρίου 2013

Beasts of the Southern Wild: Once there was a Hushpuppy...

Από 7 Φεβρουαρίου στους κινηματογράφους

Γεια σας, γεια σας και καλή εβδομάδα, και καλό μήνα μιας που τώρα που το σκέφτομαι, δε το'παμε την περασμένη εβδομάδα!  Σήμερα λοιπόν, θα ασχοληθούμε στο blog, με μια, από τις πιο αγαπημένες μου ταινίες για φέτος, μια ταινία που μιλάει με μαγεία στην καρδιά.  Το "Beasts of the Southern Wild" υπήρξε για εμένα, προσωπική αποκάλυψη την τελευταία βραδιά του φεστιβάλ, "Νύχτες Πρεμιέρας".  Υπέροχη και μοναδικής ομορφιάς, είναι ένα film το οποίο κάθε πραγματικός λάτρης του κινηματογράφου πρέπει να δει.  Γιατί είναι τόσο θαυμαστό, όσο και οι πρώτες ύλες, του κινηματογράφου του ίδιου.


Ζώντας στην βαλτώδη κοινότητα της Bathtub (μπανιέρα) μαζί με τον πατέρα της Wink (Dwight Henry), η μικρή Hushpuppy (Quvenzhane Wallis), έρχεται αντιμέτωπη νωρίς με την σκληρή πλευρά της ζωής, όταν παρά την "εναλλακτική" διαβίωση των κατοίκων της υγρής Μπανιέρας, σύντομα θα καταλάβει οτι η πραγματικότητα απαιτεί από εκείνη δύναμη και κουράγιο, παρά τα έξι της χρόνια.
Η Hushpuppy ζει μια σχεδόν κοινοβιακή καθημερινότητα στο πλευρό του αυταρχικού της πατέρα, μακριά από πολύβουες πόλεις, εταιρικές εργασίες και mainstream σχολείο.  Η ίδια παρακολουθεί καθημερινώς μαζί με άλλα πιτσιρίκια, της διδαχές της δεσποινίδας Bathseba, η οποία προετοιμάζει τα παιδιά για μια επικείμενη, απότομη ενηλικίωση, μέσα από την διήγηση της ιστορίας των Aurochs, μερικών τρομερών και φοβερών πλασμάτων τα οποία ζούσαν κάποτε πάνω στην Γη και που τώρα βρίσκονται εγκλωβισμένα στους διάφανους, αιώνιους πάγους.
Η μικρή πρωταγωνίστρια θα κληθεί μέσα από το ζων παραμύθι της, να γεμίσει δύναμη και αποφασιστικότητα, προκειμένου αφενός να βοηθήσει τον πατέρα της ο οποίος αντιμετωπίζει ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας, και αφετέρου να παλέψει κατά των πλασμάτων τα οποία εξαιτίας των καθημερινών, κλιματολογικών αλλαγών, είναι έτοιμα να απελευθερωθούν από την ψυχρή τους φυλακή και να σπείρουν την καταστροφή.  Ο κόσμος όμως δεν παύει ποτέ να είναι μαγικός, για ένα εξάχρονο παιδί.  Όσο σκληρός κι αν είναι...


O Νεοϋορκέζος, μικρομηκάς σκηνοθέτης, Benh Zeitlin, αποτέλεσε φέτος μια από τις μεγαλύτερες και πιο ευχάριστες, κινηματογραφικές αποκαλύψεις, μιας που με το "Beasts of the Southern Wild", μας παρέδωσε ένα από τα πιο αριστοτεχνικά δουλεμένα, coming of age ταινιάκια των τελευταίων ετών.  Και αυτό το έκανε με το πρώτο του, μεγάλου μήκους ντεμπουτάρισμα.
Αν και το όνομά του Zeitlin, είχε ακουστεί στις δικές μας Νύχτες Πρεμιέρας, μερικά χρόνια πριν, και συγκεκριμένα το 2005, όταν έδωσε το στίγμα του με το μικρού μήκους ταινιάκι του, "Egg", η αλήθεια είναι οτι η πρώτη, full length ταινία του, αποτελεί ένα πραγματικά σπάνιο, και συγκλονιστικό δημιούργημα, γεμάτο από χάρη, συγκίνηση, διακριτικό συναίσθημα, και το ιδανικό συνταίριασμα φαντασίας και πραγματικότητας.
Χαρακτηριστική της φήμης που απέκτησε η ταινία, υπήρξε και η πορεία της στα απανταχού, κινηματογραφικά φεστιβάλ, από τα οποία σάρωσε τα βραβεία, θέτοντας σύντομα υποψηφιότητα, στην συνειδησιακή σκέψη του θεατή, και για το χρυσό αγαλματίδιο.  Έτσι, έπειτα από τις νίκες στα φεστιβάλ του Toronto, Sundance, Washington DC Film Critics Association Awards κ.α, η αλήθεια είναι πως περιμέναμε με αγωνία να δούμε κατά πόσο "ανεξάρτητη" θα δήλωνε φέτος η κατά τα άλλα, συντηρητική Ακαδημία.  Και τελικά το θαύμα έγινε, μιας που η ταινία βρέθηκε υποψήφια για τέσσερα Oscar:  Καλύτερης Σκηνοθεσίας, Καλύτερης Α' Γυναικείας Ερμηνείας για την μικρούλα Wallis, Καλύτερου Σεναρίου (βασισμένο σε προηγούμενο υλικό), και φυσικά, Καλύτερης Ταινίας.  Αν και όπως όλα δείχνουν, τα παραπάνω βραβεία, μάλλον θα μοιραστούν σε άλλες υποψήφιες ταινίες, εντούτοις το γεγονός οτι ένα indie διαμαντάκι όπως το "Beasts...", κατάφερε να βρει την αναγνώριση που του αξίζει, ακόμη και μέσω των Oscar, αποδεικνύει οτι τέτοιες προσπάθειες δεν μπορούν να περάσουν απαρατήρητες, ακόμη κι από τα πιο μουχλιασμένα μυαλά.


Το "Beasts..." είναι μια αλληγορική ελεγεία, που βασίζεται πάνω σε μια ποικιλία θεμάτων, και αυτό ακριβώς είναι που την καθιστά τόσο καταραμένα ενδιαφέρουσα.  Ο Zeitlin εξάλλου μοιάζει να μην ενδιαφέρεται να αποτυπώσει στην κάμερά του μια ιστορία ούτε καθαρά ρεαλιστική, ούτε όμως κι ολοκληρωτικά φαντασιακή, αλλά μάλλον τον βρίσκουμε να παίζει, κάπου στο ενδιάμεσο.  Έτσι κι αλλιώς, το γεγονός οτι ο ίδιος έχει ασχοληθεί οχι μόνο με την σκηνοθεσία, αλλά και με το σενάριο (το οποίο βασίζεται στο one-act play, "Juicy and Delicious" της Lucy Alibar, με την οποία έγραψαν από κοινού το σενάριο), καθιστά την περίπτωση του "Beasts...", ακόμα πιο προσωπική υπόθεση, με αποτέλεσμα η ευφυής αποτύπωση ενός κόσμου σπαραγμένου από τις πλημμύρες, την λάσπη και τα βαλτόνερα, να έρχεται και να κλειδώνει ιδανικά στην πρωτότυπη σκηνοθεσία του δημιουργού.
Σαφέστατα επηρεασμένος o Zeitlin μεταξύ άλλων και από τον θανατερό Τυφώνα Katrina, ο οποίος έπληξε το 2005 παράχθιες, αμερικάνικες περιοχές, με την Νέα Ορλεάνη της Louisiana να δέχεται το μεγαλύτερο, καταστροφικό πλήγμα, η οποία και πλημμύρισε όταν το σύστημα αποφυγής φυσικών καταστροφών (γνωστό και ως levee system, μιας μορφής αναχώματος ή φράχτη που χρησιμοποιείται για να περιορίζει τις ποσότητες νερού, σε περίπτωση ακραίων, καιρικών, φαινομένων), απέτυχε να λειτουργήσει, με αποτέλεσμα η ευρύτερη περιοχή να μετατραπεί σε έναν τεράστιο, υγρό τάφο.
Στην προκειμένη περίπτωση, ο νεαρός σκηνοθέτης, δεν οδηγείται σε σεναριακές υπερβολές, ούτε επιδιώκει μελοδραματισμούς επιπέδου "The Impossible", αλλά αφηγείται με έναν σχεδόν ονειρικό τρόπο, την μετα-πληγική ημέρα, την ζωή μετά, εκείνων των ανθρώπων που αποφάσισαν να μείνουν πίσω, να παλέψουν και να στήσουν από την αρχή την ζωή τους.
Η κοινωνία της Bathtub, μοιάζει πολύ σαν μια εν δυνάμει Νέο Ορλεάνη, όπως αυτή θα είχε καταλήξει αρκετό καιρό μετά, με τα νερά να έχουν υποχωρήσει και τους κατοίκους να εξακολουθούν να ζουν στα εδάφη των προγόνων τους, οχι από ανάγκη, αλλά από επιλογή.  Μένοντας πιστός ακόμα και στον ολοκληρωτικό διαχωρισμό της Μπανιέρας, από τον υπόλοιπο κόσμο (μέσω ενός τείχους προστασίας), ο Zeitlin περνάει αυτομάτως και τον δικό του, κοινωνικό σχολιασμό: από την άλλη πλευρά, η Αμερική συνεχίζει να ζει στους δικούς της ρυθμούς, την ίδια στιγμή που η Hushpuppy ζει σε μια ρυπαρή παράγκα, δεν έχει φαγητό, εκπαίδευση και μέλλον.  Ναι, η Αμερική μοιάζει να έχει ξεχάσει, αυτό το κομμάτι του κόσμου...


Παραπέμποντας σε Αισωπικό παραμύθι και ακροβατώντας μεταξύ γνήσια, κοινωνικής ταινίας και βιωματικής εμπειρίας (όπως αυτή πραγματώνεται από το στόμα και τις εμπειρίες της Hushpuppy), το "Beasts..." αποτελεί στην ουσία το αποτέλεσμα ενός συνονθυλεύματος πραγμάτων, τα οποία δένουν αρμονικά κάτω από το πρίσμα μιας δεξιοτεχνικής σκηνοθεσίας.
Εκτός από την σαφέστατη παραπομπή στα του Τυφώνα, ξεκάθαρη είναι και η νύξη του Zeitlin, αναφορικά με τις επιπτώσεις των περιβαλλοντολογικών αλλαγών και στο πως αυτές επιδρούν και επηρεάζουν την καθημερινότητα των ανθρώπων, και δη εκείνων που μοιάζουν να ζουν σαν από πάντα, στο πλευρό της Φύσης, με τον δικό τους, αντισυμβατικό τρόπο.
Έχοντας ήδη χτιστεί η ταινία, πάνω σε μια βάση εναρμονισμού ανθρώπου και περιβάλλοντος, ο Zeitlin, δεν θα μπορούσε παρά να ταυτίσει στην συνέχεια τα μυθικά του τέρατα, με αυτήν ακριβώς την αρχέγονη σχέση, η οποία λειτουργεί ζωτικά, αλλά και καταστροφικά.  Εδώ, η διττή σημασία ολόκληρης της ταινίας βρίσκει τον κεντρικό εκφραστή της στα τριχωτά μουσούδια μερικών πελώριων πλασμάτων.
Δεν θυμάμαι να έχω ξαναδεί ταινία στην οποία το ένα γεγονός να είναι τόσο στενά συνδεδεμένο με το άλλο, ώστε η αλυσιδωτή αντίδραση που πυροδοτείται να δίνει το στίγμα της προώθησης του μύθου/story.  Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με τα "beasts" μας.  Η αδιαφορία του ανθρώπου απέναντι στο περιβάλλον, οδηγεί στο λιώσιμο των πάγων και κατ' επέκταση στην απελευθέρωση των πλασμάτων, τα οποία ξεκινούν το μακρύ τους ταξίδι για...που;  Μα φυσικά για την Μπανιέρα και συγκεκριμένα προς την Hushpuppy.  Μα γιατί;  Γιατί αν ο σκηνοθέτης ήθελε να τοποθετήσει ένα φαντασιακό twist, να μην επιλέξει μια ορδή από τέρατα που εισβάλουν στην Μπανιέρα, και τα κάνουν όλα ρημαδιό, αλλά αντιθέτως τρέχουν θαρρείς, προς την μικρή μας ηρωίδα, αποκλειστικά;  Γιατί απλώς τα τέρατα δεν είναι υπαρκτά πλάσματα.  Είναι οι προβαλλόμενες, υποσυνειδησιακές δυσκολίες, τις οποίες η Hushpuppy αρχίζει να καταλαβαίνει οτι θα πρέπει να αντιμετωπίσει στην ζωή της.  Είναι ο καθημερινός αγώνας, ο φόβος για το αύριο και η ανάγκη για απότομη ενηλικίωση, όπως όλα αυτά έχουν ξεκινήσει ήδη από την εποχή που η μητέρα της την εγκατέλειψε και τείνουν τώρα να λάβουν τεράστιες διαστάσεις (τεράστιες, όπως τα τέρατά μας άραγε;), αντικατοπτριζόμενα πια, στην ανησυχητικά ασθενική φιγούρα του πατέρα.


Η σκηνοθεσία του Zeitlin είναι εντυπωσιακή, με μια κάμερα που κινείται αδιάκοπα, και αδιαφορεί εντελώς για τις τεχνικές συμβάσεις, τα καδραρίσματα, τους φωτισμούς και όλα αυτά που πολλές φορές υποδηλώνουν καλό, αλλά και κάπως άοσμο cinema.
Με μια εκπληκτική δουλειά από τον διευθυντή φωτογραφίας, Ben Richardson, και ένα soundtrack που μιλάει κατευθείαν στην καρδιά σου, το "Beasts of the Southern Wild" είναι μια σπάνια ταινία από εκείνες, που είναι αδύνατον να μην αγαπήσεις.  Με μια μαγική σκηνοθεσία που εγκλωβίζει όλη την φυσική ομορφιά, τα χρώματα, την οικεία χλωρίδα και πανίδα, και που καταφέρνει να βγάλει ειλικρινή ομορφιά, ακόμα και εκεί που κάποιος θα περίμενε οτι δεν υπάρχει, είναι μια ωδή πάνω στην δύναμη της ανθρώπινης ψυχής, ακόμα και της πιο "μικρούλας" (που είναι όμως και τόσο μεγάλη), όπως αυτή της κεντρικής ηρωίδας.  Οι δε ερμηνείες σε συναρπάζουν ακόμα περισσότερο, ιδιαίτερα όταν πληροφορήσε οτι πρόκειται για μη επαγγελματίες ηθοποιούς.  Ο Henry που υποδύεται τον πατέρα, ήταν στην πραγματικότητα...φούρναρης, και εδώ φαίνεται πως φουρνίζει για τα καλά το υποκριτικό του καρβέλι.  Σαγηνευτικά ωμή ερμηνεία και ένα τόσο απλό, αλλά τόσο δυναμικό παρουσιαστικό, που σαρώνει τα πάντα.  Ακριβώς όπως και η εξάχρονη τότε Wallis η οποία είναι τρομακτικά τρομερή.  Συγκινητική, αληθινή, με ένα βλέμμα διαρκώς έτοιμο να δακρύσει, φασαριόζα και πληθωρική, δικαιολογεί απόλυτα την υποψηφιότητά της για Oscar, και χαρίζει μια από εκείνες τις παιδικές ερμηνείες που σου μένουν για πάντα αξέχαστες.
Το "Beasts of the Southern Wild" είναι όμορφο, προκλητικό, χαρισματικό, ονειρικό, σκληρό και πάνω απ'ολα βαθιά ανθρώπινο.  Μια ταινία για την Φύση, την ζωή, την ψυχή, τον αγώνα για επιβίωση και την συνειδητοποίηση οτι είμαστε όλοι "a little piece of a big, big universe, and that makes it right", όπως λέει μέσα στην απρόσμενη σοφία της, η γλυκιά Hushpuppy.

Τι έμαθα από την ταινία: Οτι το κρέας κροκόδειλου φαίνεται γευστικότατο, οτι το OST είναι από τα πιο όμορφα πράγματα που έχω ακούσει εδώ και καιρό και οτι τέλος, είναι ένα ποίημα.


TRIVIA
  • Υποψήφιες για Oscar Α' Γυναικείας ερμηνείας είναι φέτος τα δυο ηλικιακά άκρα: η 8χρονη Wallis και η 85χρονη Emanuelle Riva, για το "Amour".
  • Στην σκηνή όπου ο Wink μαθαίνει στην μικρούλα πως να πιάνει ένα γατόψαρο, ένα μέλος του συνεργείου κόντεψε να πνιγεί, στην προσπάθεια να βοηθήσει, ώστε να φανεί το πιάσιμο του ψαριού, ρεαλιστικό.
  • Tο Beasts ήταν για τον Zeitlin οικογενειακή υπόθεση.  Βοήθησαν η αδελφή του, οι πάλαι ποτέ συμφοιτητές του, ένας γείτονας του, ένας φίλος του και πολλοί πολλοί άλλοι γνωστοί και συγγενείς.
(ΠΗΓΗ IMDB)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου