Σήμερα το λοιπόν θα ασχοληθούμε μετά από αρκετό καιρό με ένα ταινιάκι animation, το οποίο μάλιστα "έκλεισε" το φετινό Φεστιβάλ Γαλλόφωνου Κινηματογράφου της Αθήνας. Προσωπικά το είχα βάλει στο μάτι αρκετό καιρό πριν, με αποτέλεσμα τώρα με το φεστιβάλ να το ξαναθυμηθώ και τελικά να το δω. Αν και η αλήθεια είναι πως έχω μερικές μικρο ενστάσεις, δεν μπορώ παρά να το χαρακτηρίσω ως ένα αξιοπρεπέστατο δείγμα animation ενηλίκων, το οποίο όμως έχει πολλά να μάθει και στους μικρότερους, αναφορικά με τον σκληρό κόσμο που τους περιμένει όταν πάρουν την σκυτάλη της ζωής από τους γονείς και βγουν εκεί έξω για να αγωνιστούν πλέον μόνοι. "Το μαγαζάκι των αυτοκτονιών" είναι εδώ. Θα ευχόμασταν να μην ήταν...
Θέλω να φανταστείτε κάτι. Κάτι που δεν απέχει και πολύ από την πραγματικότητά μας, αν και ευτυχώς δεν έχουμε φτάσει ακόμα σε τέτοια υπερβολικά όρια. Φανταστείτε λοιπόν την ύπαρξη μιας πόλης στην οποία ο κάθε πολίτης κουβαλάει στην πλάτη του και από ένα τεράστιο φορτίο δυστυχίας, γεγονός που τον καθιστά παραιτημένο από κάθε τι θετικό, όμορφο και αισιόδοξο έχει να του προσφέρει η ίδια η ζωή. Οχι βέβαια πως κάτι τέτοιο υπάρχει στην συγκεκριμένη πόλη, η οποία όντας βυθισμένη μέσα σε ένα μουρτζούφλικο γκρίζο και με την βροχή να μαστιγώνει δρόμους και πεζοδρόμια σε σχεδόν καθημερινή βάση, αποτελεί κατά κάποιον τρόπο την Κόλαση επί της Γης και αυτό γιατί όσοι ζουν μέσα της είναι ήδη "νεκροί", απλώς δεν τον ξέρουν ακόμα. Γιατί τι άλλο μπορεί να θεωρηθείς αν οχι ψυχικά και πνευματικά νεκρός από τη στιγμή που βιώνεις μια μίζερη και άνευ νοήματος ζωή;
Μέσα σε αυτό το θλιβερό τοπίο, εκεί όπου κανείς και τίποτα δεν φαίνεται να έχει σημασία, το μόνο πράγμα που φαίνεται να ευδοκιμεί κατά τρόπο φριχτά ειρωνικό, είναι ένα μαγαζί που ειδικεύεται στις...αυτοκτονίες. Τι καλύτερο να στήσεις μια επιχείρηση εκμεταλλευόμενος το "προϊόν" που πουλάει περισσότερο στην πόλη σου, δηλαδή τον θάνατο; Και η οικογένεια Tuvache κάνει αυτό ακριβώς που ξέρει καλύτερα: ειδικεύεται στην πώληση οριστικών τελών. Και το κάνει έξοχα.
Εν μέσω κρυστάλλινων δοχείων με δηλητήριο, κρεμάλες με το μέτρο, γιαπωνέζικα σπαθιά, κοφτερές λεπίδες μαχαιριών, shtoguns(!), όπλων και ένα σωρό άλλων θανατηφόρων αντικειμένων, ο πάτερ φαμίλιας Mishima είναι ο βασικός υπεύθυνος του μαγαζιού, ο οποίος φροντίζει να πουλάει το εμπόρευμά του στον κάθε απογοητευμένο πελάτη του με περίσσιο νάζι και τσαχπινιά, αντιλαμβανόμενος εξ' αρχής το γούστο του κάθε άτυχου που θα πατήσει το πόδι του στο μαγαζί. Βέβαια παρά το γεγονός οτι αποτελεί τον χρηματικό άρχοντα της περιοχής, παρέα με την πληθωρική και εξίσου καπάτσα γυναίκα του, φαίνεται πως η καταθλιπτική μπάλα έχει παρασύρει και τα δυο του παιδιά, μιας που από την μια πλευρά ο γιος του περνάει τις ώρες του ακονίζοντας ξυράφια για επίδοξους μελλοθάνατους, ενώ η κόρη του σαν άλλη πιτσιρίκα της οικογένειας Adamas, σκέφτεται διαρκώς τον θάνατο, ντυμένη σαν κάτι μεταξύ emo και death punk chick.
Όταν έρθει η κατά τα άλλα ευλογημένη στιγμή που η σύζυγος φέρει στον κόσμο το τρίτο παιδί της οικογένειας, τον μικρούλη Alan, τα πράγματα θα πάρουν εντελώς διαφορετική τροπή ήδη από την αίθουσα τοκετού μιας που ο Alan έχει κάτι που τον κάνει να ξεχωρίζει αμέσως: αντί να κλαίει, γελάει! Από εκεί και πέρα ο χαριτωμένος μπόμπιρας θα φέρει τα πάνω κάτω στην κοσμοθεωρία των Tuvache μιας που δεν θα σταματήσει να χαμογελάει και να προκαλέι πονοκέφαλο στους μουτρωμένους του γονείς, αντιμετωπίζοντας την ζωή γεμάτη φως και χαρά. Ακόμα κι αν δεν είναι. Δεν πειράζει, γιατί τώρα που είναι αυτός εδώ, θα κάνει τα πάντα προκειμένου να αλλάξει τον κόσμο μια και καλή...
Γνωστός για τις αισθηματικές του ταινίες ("The Hairdresser's Husband", "Intimate Strangers", "The Girl on the Bridge") o Γάλλος σκηνοθέτης Patrice Leconte, αποφάσισε να δοκιμάσει κάτι διαφορετικό και να δημιουργήσει ένα όλως περιέργως πολύχρωμο animation, το οποίο βασίστηκε στην ομώνυμη νουβέλα του Jean Teule.
Όπως έχουμε δει και τα τελευταία χρόνια, η τεχνική του animation χρησιμοποιείται πλέον προκειμένου να μιλήσει για πολύ πιο σκοτεινά θέματα, όπως η μοναξιά, η κατάθλιψη και ο θάνατος, χωρίς να μασάει τα λόγια της, αλλά καθιστώντας το περιεχόμενό της ανοιχτό τόσο στον κόσμο των μεγάλων, όσο και σε αυτόν των μικρών οι οποίοι θα πρέπει αφενός με προσοχή, και αφετέρου με ειλικρίνεια, να έρθουν σε επαφή με ζητήματα τα οποία θα παίξουν βασικό ρόλο μέσα στο κοινωνικό περιβάλλον στο οποίο πρόκειται να μεγαλώσουν και αργότερα να δράσουν ως αυτόβουλα πλέον όντα.
Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά animation των τελευταίων ετών το οποίο περιστρέφεται γύρω από θέματα-taboo (όπως για παράδειγμα η ομοφυλοφιλία), είναι και η αυστραλιανή παραγωγή "Mary and Max" (για την οποία τα έχουμε πει και μέσα από το μπλογκάκι μας), η οποία μιλάει ανοιχτά για την μανιοκατάθλιψη, την αυτοκτονία και το σκληρό προσωπείο της μοναξιάς. Εδώ ο Leconte με σαφέστατα πιο ανάλαφρη διάθεση, η οποία προβάλλεται και μέσα από την χρήση των μουσικών κομματιών της ταινίας (η οποία σε στιγμές παραπέμπει σε μιούζικαλ), επιχειρεί τον δικό του (τους) κοινωνικό σχολιασμό, τοποθετώντας στον κέντρο της δράσης του μια θανατηφόρα πόλη, η οποία σαν άλλος ιός απελευθερώνει την δηλητηριώδη της δράση, καθιστώντας τους πολίτες έρμαια μιας τελολογικής αντίληψης περί του νέου σωστού και αποδεκτού. Το να σκοτώνεις πλέον τον εαυτό σου, αποτελεί κάτι το φυσιολογικό και καθημερινό, με το θέμα της γραφικότητας να εξαντλείται στην κλήση που "τρώει" κανείς από την αστυνομία, σε περίπτωση που αυτοκτονήσει σε δημόσιο χώρο!
Φυσικά ο σχολιασμός δεν αφορά μόνο το κοινωνικό της υπόθεσης αυτό καθ' εαυτό, αλλά και το φλέγον θέμα του περιβάλλοντος μιας που οι κλιματολογικές αλλαγές (προς το χειρότερο εννοείται), είναι αυτές που έχουν οδηγήσει τον πληθυσμό σε κατάθλιψη, οχυρωμένους μέσα στους κενούς τους πια εαυτούς με μόνη διέξοδο από αυτό το μαρτύριο, να φαντάζει φυσικά το ταξίδι προς τόπους χλοερούς.
Πάντως το έξυπνο μοτίβο του animation δεν περιορίζεται μόνο στο οξύμωρο της επιτυχίας ενός αυτοκτονικού μαγαζιού, αλλά δίνει αφορμές ακόμα και μέσα από τα ονόματα των πρωταγωνιστών που παραπέμπουν σε προσωπικότητες διεθνούς φήμης, οι οποίες οδηγήθηκαν στην αυτοκτονία. Για παράδειγμα η κόρη της οικογένειας ονομάζεται Marilyn, παραπέμποντας κατά τον Teule στην Merilyn Monroe, ενώ ο πατέρας με το όνομα Mishima παραπέμπει στον Yukio Mishima, έναν από τους πιο επιδραστικούς Ιάπωνες καλλιτέχνες, αφού ανάμεσα σε άλλα υπήρξε ποιητής, συγγραφές, σκηνοθέτης και ηθοποιός. Θεωρήθηκε ένας από τους σημαντικότερους Ιάπωνες δημιουργούς του 20ου αιώνα, ο οποίος μνημονεύεται μέχρι και σήμερα εκτός από τα έργα του και για το τελετουργικό sepuku που πραγματοποιήσε βάζοντας τέλος στην ζωή του. Και μιας που λέμε και αυτά, ο μεγαλύτερος γιος ονομάζεται Vincent, από το διάσημο ζωγράφο Vincennt van Gogh.
Όπως θα δείτε και εσείς πάντως, το animation είναι σαφέστατα επηρεασμένο από τον Tim Burton και τις δικές του ποε-ικές εμμονές, μιας που και ο πατέρας θυμίζει αφηρημένα ήρωα του γοτθικού κόσμου του Tim, ιδιαίτερα με εκείνους τους χαρακτηριστικούς μαύρους κύκλους κάτω από τα μάτια. Παρόλα αυτά ακόμα και αν κάποιες εμφανείς ομοιότητες υπάρχουν, το μαγαζάκι των αυτοκτονιών, καταφέρνει να ξεχωρίσει χάρη στην έντονη χρωματική του αντίθεση που είναι πιο έντονη μέσα στο μαγαζί, το οποίο αν και αποτελεί κόσμο του θανάτου, εντούτοις είναι ο πιο πολύχρωμος μέσα στην ταινία. Γιατί άραγε; Για να φαίνεται πιο ελκυστικός στο μάτι του πελάτη, ή γιατί για όλους όσους το επισκέπτονται, ο πραγματικός κόσμος, αυτός που είναι γεμάτος χρώμα και περίεργη ομορφιά, είναι ακριβώς αυτός;
Η χρήση του κατά τα άλλα παραδοσιακού, σχεδιαστικού, 2D animation είναι ιδανική για την διήγηση της ιστορίας μας, η οποία μπορεί να ξεκινάει από μακάβρια αφετηρία, έχει όμως τελικά ως σκοπό να αφυπνίσει συνειδήσεις περνώντας το μήνυμα πως ακόμα και αν δεν βλέπουμε τίποτα το θετικό στην ζωή, ακόμη κι αν είμαστε έτοιμοι να τα παρατήσουμε (ή το έχουμε ήδη κάνει), όλο και κάποια ακτίνα φωτός θα υπάρξει, αρκεί να είμαστε σε θέση να την αντιληφθούμε και να την εκμεταλλευτούμε.
Στην προκειμένη περίπτωση ακτίνα φωτός είναι ο μικρός Alan, με την μοναδική μου ένσταση να αφορά το γεγονός πως το σενάριο αναφορικά με τη δράση του πιτσιρικά, δεν είναι τόσο εμπλουτισμένο όσο θα το ήθελα, με αποτέλεσμα η λύση στο πρόβλημα να έρχεται λίγο ξαφνικά. Όπως και να' χει όμως η ταινία δεν παύει να αποδεικνύει πως ακόμα και μέσα στις πιο ζοφερές και μαύρες εποχές, μπορεί να υπάρξουν εκείνα τα ψήγματα αισιοδοξίας που θα κάνουν τελικά την διαφορά και θα σώσουν τις ψυχές μας από το σκοτάδι το βαθύ.
Όμορφο, τραγουδιστό και αρκετά αισιόδοξο μέσα στην απαισιοδοξία του, το "Le magasin des suicides" είναι ένα animation που θα σας κάνει να περάσετε καλά. Τελικά.
Τι έμαθα από την ταινία: Οτι οι κρέπες σώζουν, οτι ο χορός οι oriental χοροί χορεύονται γυμνοί και με αραχνοΰφαντα υφάσματα και οτι ποτέ δεν είναι αργά για την μια και μοναδική αλλαγή στην ζωή σου.
No trivia
